Van alle momenteel beschikbare farmacologische en niet-farmacologische therapieën voor aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) bij volwassenen zijn alleen stimulerende middelen en atomoxetine effectief bij het verminderen van kernsymptomen, zo blijkt uit de resultaten van een nieuwe grote, uitgebreide meta-analyse. De studie van 113 gerandomiseerde, gecontroleerde onderzoeken met bijna 15.000 volwassenen met een formele diagnose van ADHD onthulde ook dat atomoxetine minder acceptabel is voor patiënten en dat de resultaten van de werkzaamheid van niet-farmacologische strategieën inconsistent zijn.
Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is een neuro-ontwikkelingsstoornis die wordt gekenmerkt door een aanhoudend patroon van onoplettendheid en/of hyperactiviteit-impulsiviteit dat het functioneren of de ontwikkeling belemmert. Hoewel ADHD vaak wordt geassocieerd met kinderen, blijven de symptomen bij ongeveer 75% van de mensen tot in de volwassenheid bestaan, met een geschatte wereldwijde prevalentie van 2,5% bij volwassenen in 2020. De behandeling van ADHD bij volwassenen omvat zowel farmacologische als niet-farmacologische interventies.
Farmacologische Interventies
Farmacologische behandelingen, zoals stimulerende middelen en niet-stimulerende middelen, spelen een belangrijke rol in de klinische richtlijnen voor de behandeling van ADHD bij volwassenen. Uit de studie blijkt dat stimulerende middelen en atomoxetine de enige interventies zijn met bewijs van effectiviteit op de kernsymptomen van ADHD op korte termijn, ondersteund door zowel zelfgerapporteerde als door clinici gerapporteerde beoordelingen. Echter, atomoxetine werd minder goed geaccepteerd dan placebo.
De werkzaamheid van deze medicijnen werd voornamelijk beoordeeld op basis van veranderingen in de ernst van de kernsymptomen van ADHD na ongeveer 12 weken. Hoewel stimulerende middelen effectief bleken, was er een gebrek aan studies die de effecten op de lange termijn onderzochten. Bovendien werden atomoxetine, modafinil, guanfacine en stimulerende middelen geassocieerd met hogere stopzettingspercentages vanwege bijwerkingen in vergelijking met placebo.
Psychologische interventies, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), hebben ook aandacht gekregen als mogelijke behandelingsopties voor ADHD bij volwassenen. De studie toonde aan dat CGT, cognitieve remediëring, mindfulness, psycho-educatie en transcraniële gelijkstroomstimulatie (tDCS) effectiever waren dan placebo bij het verminderen van ADHD-symptomen op door clinici gerapporteerde schalen, maar niet op zelfgerapporteerde schalen.
De effectiviteit van niet-farmacologische interventies varieerde afhankelijk van of de persoon met ADHD of hun clinicus de symptomen beoordeelde. Dit benadrukt het belang van het betrekken van zowel individuen met ADHD als clinici bij het meten van symptomen in gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken.
Neurostimulerende Interventies
Neurostimulerende therapieën, zoals transcraniële magnetische stimulatie (TMS) en neurofeedback, zijn ook onderzocht als behandelingsopties1. Hoewel sommige van deze interventies gunstige effecten vertoonden op ADHD-symptomen over langere tijdsbestekken, waren de resultaten inconsistent en gebaseerd op een klein aantal studies.
Conclusie
De huidige studie biedt een uitgebreide vergelijking van de effectiviteit en aanvaardbaarheid van verschillende behandelopties voor ADHD bij volwassenen. Hoewel farmacologische interventies zoals stimulerende middelen en atomoxetine effectief zijn op korte termijn, zijn ze minder goed verdragen dan placebo. Niet-farmacologische strategieën vertoonden inconsistente resultaten, wat wijst op de noodzaak van verder onderzoek. Deze bevindingen vormen de beste beschikbare bewijsbasis tot nu toe en zouden toekomstige richtlijnen moeten informeren over de behandeling van ADHD bij volwassenen.
Referentie
Ostinelli, E. G., Schulze, M., Zangani, C., Farhat, L. C., Tomlinson, A., Del Giovane, C., Chamberlain, S. R., Philipsen, A., Young, S., Cowen, P. J., Bilbow, A., Cipriani, A., & Cortese, S. (2025). Comparative efficacy and acceptability of pharmacological, psychological, and neurostimulatory interventions for ADHD in adults: A systematic review and component network meta-analysis. Lancet Psychiatry, 12(1), 32–43. https://doi.org/10.1016/PIIS22150366240036021.
