Een onlangs gepubliceerde meta-analyse van 57 onderzoeken – met bijna een derde van een miljoen deelnemers – heeft een zeer sterk verband blootgelegd tussen ADHD en zelfmoord, een sterk verband met zelfmoordgedachten en een klein tot middelgroot verband met zelfmoordpogingen.
De onderzochte populatie bestond uit kinderen, adolescenten en volwassenen met de diagnose ADHD. Studies m.b.t. zelfverwonding zonder suïcidale intenties werden uitgesloten. De meeste onderzoeken waren gericht op Europese en Amerikaanse bevolkingsgroepen, waarbij een op de zes afkomstig was uit andere, voornamelijk Aziatische, locaties.
Het meest opvallende resultaat was voor daadwerkelijke zelfmoorden. Hiervan was de effectgrootte erg groot. Voor zelfmoordgedachten was sprake van een grote effectgrootte en voor zelfmoordpogingen een kleine tot middelgrote effectgrootte. In geval van onderzoeken naar zelfmoordpogingen werden studies met positieve bevindingen eerder gepubliceerd dan negatieve studies, wat betekent dat daar sprake was van bias.
De auteurs waarschuwen verder dat hun meta-analyse niet zozeer gaat over oorzaak-gevolgrelaties, maar zij stellen als hypothese dat ADHD bijdraagt aan suïcidaal spectrumgedrag door impulsiviteit, een kernsymptoom van ADHD, samen met verminderde besluitvorming en het nemen van risico’s, welke kenmerkend zijn voor verschillende personen met ADHD. Bovendien vertoont een aanzienlijk deel van de personen met ADHD tekorten in executieve functies. Aangezien executieve functies betrokken zijn bij de regulatie van impulscontrole en emoties, kunnen executieve disfuncties bijdragen aan suïcidaal spectrumgedrag.
Gezien de grote tot zeer grote effectgroottes voor suïcide en suïcidale gedachten, adviseren de auteurs om systematisch te screenen op suïcidaal spectrumgedrag bij patiënten met ADHD bij zowel de eerste beoordeling als bij elke follow-up, wat op zijn beurt zou moeten bijdragen aan het verminderen van het risico op suïcidaal spectrumgedrag. Dit is met name opmerkelijk gezien het feit dat vragenlijsten/schalen die gewoonlijk worden gebruikt om ADHD-symptomen te screenen/beoordelen over het algemeen geen suïcidegerelateerde items bevatten.
Septier M, Stordeur C, Zhang J, Delorme R, Cortese S, Association between suicidal spectrum behaviors and Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A systematic review and meta-analysis, Neuroscience and Biobehavioral Reviews (2019), https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2019.05.022.
