Hoogleraar ziekenhuispsychiatrie Birit Broekman roept op tot meer aandacht voor de nauwe verwevenheid tussen lichamelijke en mentale gezondheid en de noodzaak om patiënten de juiste ondersteuning te bieden. In haar recente oratie als bijzonder hoogleraar ziekenhuispsychiatrie benadrukte ze het belang van een geïntegreerde aanpak om de complexe relatie tussen deze twee aspecten van gezondheid aan te pakken.
Het verband tussen lichamelijke en mentale stoornissen is verre van eenvoudig. Ons lichaam herbergt diverse systemen, zoals het stresssysteem en geslachtshormonen, die gelijktijdig invloed uitoefenen op zowel fysieke als mentale processen.
Een opvallend gegeven is dat vrouwen twee keer zo vaak getroffen worden door depressie in vergelijking met mannen. Dit risico neemt zelfs verder toe rond de zwangerschap en de menopauze. Onderzoek heeft aangetoond dat de mentale gezondheid van de moeder tijdens en kort na de zwangerschap invloed heeft op de ontwikkeling van de hersenen van het kind, met name in de gebieden die cruciaal zijn voor het verwerken van stress. Dit betekent dat kwetsbaarheid voor stressgerelateerde stoornissen zich al vroeg in het leven kan ontwikkelen. Opmerkelijk is dat vrouwen die deze kwetsbaarheid in hun vroege leven ontwikkelen, vaak zelf ook weer zwanger worden, waardoor de geschiedenis zich herhaalt en de stoornissen worden doorgegeven. Echter, er is goed nieuws: voor deze stoornissen zijn preventieve maatregelen mogelijk, het liefst vóór de zwangerschap om indien nodig tijdig in te grijpen.
Om de juiste behandeling voor patiënten te waarborgen, pleit Broekman voor geïntegreerde zorg. Bij deze aanpak worden lichamelijke en psychische klachten gelijktijdig aangepakt, met de psychiater en de gynaecoloog als een gezamenlijk team voor de patiënt. Broekman gelooft dat deze benadering tot betere resultaten zal leiden voor patiënten met zowel lichamelijke als mentale klachten, hoewel het aanbod van geïntegreerde zorg nog in de kinderschoenen staat.
In het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) zijn er poliklinieken waar psychiater en gynaecoloog nauw samenwerken, zoals de POP-poli (Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie) voor zwangere vrouwen met psychiatrische problemen en de MOPP-poli (Multidisciplinaire Overgangs Problematiek Poli) voor vrouwen die zowel ernstige overgangsklachten als psychiatrische problemen ervaren. Deze geïntegreerde aanpak kan leefstijlinterventies, slaapinterventies en zelfs een combinatie van antidepressiva en hormonen omvatten, om zo effectiever te zijn in de behandeling van klachten.
Verder wordt er onderzoek uitgevoerd aan de MOPP-poli om de resultaten van deze behandelingen te monitoren. Samen met endocrinoloog Peter Bisschop en slaapexpert Eus van Someren, beide verbonden aan Amsterdam UMC, en gynaecoloog Dorenda van Dijken van OLVG, begint Broekman een onderzoek naar geïntegreerde behandeling tijdens de overgang. Ongeveer 80 procent van de vrouwen ervaart overgangsverschijnselen, zoals opvliegers, gewrichtsklachten, slaapstoornissen en depressieve klachten, wat een aanzienlijke impact heeft op de gezondheid en het werk van deze vrouwen.
Birit Broekman’s pleidooi voor geïntegreerde zorg benadrukt het belang van een holistische aanpak om de complexe interactie tussen lichamelijke en mentale gezondheid te begrijpen en patiënten effectiever te ondersteunen bij het bereiken van een optimale gezondheid en welzijn. Haar werk in het OLVG en onderzoek aan Amsterdam UMC belooft nieuwe inzichten en behandelingen te bieden voor vrouwen die worstelen met de complexiteit van hun gezondheid.
