Onderwerp: J01E08

Dopamine is een neurotransmitter en hormoon. Het communiceert chemische berichten tussen zenuwcellen in de hersenen of tussen de hersenen en de rest van het lichaam. Een dopaminetekort kan verband houden met verschillende medische aandoeningen, waaronder depressie, angststoornissen, schizofrenie, de ziekte van Parkinson, restless legs en ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). In dit artikel wordt kort stilgestaan bij dit verband, de symptomatologie, diagnostiek en behandeling, maar ook bij de complexiteit van het begrip van neurotransmitters.

Metabool syndroom komt veel voor bij patiënten in de geestelijke gezondheidszorg en is gekoppeld aan hart- en vaatziekten, beroertes en diabetes. Een metabool syndroom zelf is geen ziekte, maar een complex van met elkaar samenhangende (metabole) risicofactoren voor diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Het risico voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en/of diabetes is voor mensen met het metabool syndroom minimaal twee tot drie keer zo groot dan voor mensen zonder dit syndroom. Een ongezonde leefstijl, getypeerd door slechte voeding en te weinig fysieke activiteit, ligt over het algemeen ten grondslag aan het metabool syndroom. Het gebruik van bepaalde psychofarmaca verhoogt het risico nog verder.

Een groot opgezette metastudie heeft geconcludeerd dat, na tientallen jaren van onderzoek, er nog steeds geen duidelijk bewijs is dat serotonineniveaus of serotonine-activiteit verantwoordelijk zijn voor depressie. De nieuwe overkoepelende review – een overzicht van bestaande meta-analyses en systematische reviews – gepubliceerd in Molecular Psychiatry, suggereert dat depressie waarschijnlijk niet wordt veroorzaakt door een chemische onbalans, en stelt de vraag wat antidepressiva doen. Experts geven hun mening over de serotonine-theorie van depressie.

Sociaal-cognitieve problemen bij Autisme Spectrum Stoornis (ASS) kunnen het dagelijks leven van mensen met ASS diepgaand beïnvloeden en de ontwikkeling en instandhouding van zinvolle sociale relaties beïnvloeden. Sociale cognitietraining (SCT) wordt vaak gebruikt voor het verbeteren van sociaal functioneren, maar mist ecologische validiteit en het vermogen om sociale situaties effectief na te bootsen. De ontwikkeling van virtual reality (VR)-interventies, gericht op het verbeteren van sociale cognitie, kan bijdragen aan de effectiviteit van SCT binnen de ASS-zorg, door een veilige, interactieve en praktische trainingsomgeving te bieden, waar generalisatie van kennis en vaardigheden naar de echte wereld wordt bevorderd. In een artikel in Research in Autism Spectrum Disorders wordt de haalbaarheid van de dynamische interactieve sociale cognitie geëvalueerd, evenals de acceptatie door deelnemers en therapeuten.

Stress beïnvloedt alle systemen van het lichaam, inclusief het bewegingsapparaat, het ademhalingsstelsel, het cardiovasculaire systeem, het endocriene systeem, het maagdarmstelsel, het zenuwstelsel en de voortplantingsorganen. Toch blijkt stress mogelijk ook een voordeel te hebben. Lage tot matige stress kan namelijk helpen bij het opbouwen van veerkracht en kan het risico op het ontwikkelen van ernstigere psychische stoornissen, waaronder depressie en antisociaal gedrag, verminderen. Lage tot matige stress kan mensen ook helpen om te gaan met toekomstige stressvolle confrontaties, zo meldt een nieuwe studie waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in Psychiatry Research. Maar de grens tussen de juiste hoeveelheid stress en te veel stress is wel heel dun.