In een betogende editorial in The American Journal of Psychiatry wordt gesuggereerd dat neurofeedback als ADHD-behandeling zijn beste tijd lijkt te hebben gehad, gezien het gebrek aan goed bewijs dat het gebruik ervan ondersteund.
Neurofeedback is in de VS al bijna 40 jaar beschikbaar voor de behandeling van ADHD, maar heeft daar nooit goedkeuring gekregen van de Food and Drug Administration als een effectieve therapie. De literatuur over ADHD-neurofeedback is ook niet al te best. Veel onderzoeken zijn gebaseerd op retrospectieve rapporten, casusreeksen en kleine steekproeven. De interpretatie van bevindingen wordt verder vertroebeld door diagnostische onzekerheden, slecht gedefinieerde en meerdere comorbiditeiten, een gebrek aan gestandaardiseerde protocollen en afwezige of onvoldoende geblindeerde vergelijkingsgroepen. In de editorial worden de uitspraken ook ondersteund met diverse referenties.
Verschillende andere rapporten beweren daarentegen wel dat neurofeedback goed bewezen is, met aangetoonde middelgrote tot grote behandelingseffectgroottes. Bij het evalueren van deze studies moet men zich volgens de auteur van de editorial echter bewust zijn van methodologische problemen en de mogelijkheid van financiële belangenconflicten. Bij de auteur van de kritische editorial, Dr. McGough, is mogelijk juist ook sprake van een conflict of interest, aangezien hij zitting heeft gehad in een klankbordgroep voor gegevensveiligheid voor Sunovion Pharmaceuticals, en hij heeft getuigenissen van deskundigen afgelegd voor Eli Lilly Canada, Takeda en Tris Pharma.
Als je de benodigde tijd en de financiële kosten buiten beschouwing laat, brengt neurofeedback minimale risico’s met zich mee. ADHD is echter een ontwikkelingsstoornis die gepaard gaat met aanzienlijke gevolgen op de lange termijn. Standaardbehandelingen van ADHD, in het bijzonder farmacotherapie, zijn zeker niet zonder tekortkomingen, maar hebben een overvloed aan gegevens die hun voordelen en veiligheid op zowel korte als lange termijn ondersteunen. In de editorial wordt gesteld dat ‘vertrouwen op een ongefundeerde therapie in plaats van tijdige implementatie van effectieve behandelingen niet in het belang kan zijn van kinderen tijdens perioden van kritieke ontwikkelingsverandering’.
Diverse goed ontworpen studies hebben geen verschillen aan kunnen tonen tussen actieve en schijn-neurofeedback, wat er op zou wijzen dat veronderstelde voordelen van neurofeedback niet te wijten zijn aan een specifiek behandeleffect of gerichte verandering in hersenactivatie, maar eerder toe te schrijven zijn aan niet-specifieke factoren, zoals ondersteunende coaching, positieve bekrachtiging voor stilzitten en andere placebo-effecten. Dit toenemende bewijs roept volgens de auteur van de editorial vragen op over hoeveel aanvullend onderzoek naar ADHD-neurofeedback nog gerechtvaardigd is. En nog belangrijker: hoe lang moet ADHD-neurofeedback nog aangeboden blijven worden als er geen sluitende ondersteuning is voor de effectiviteit ervan?
McGough JJ. Neurofeedback for ADHD: Time to Call It Quits? Am J Psychiatry. 2022 Dec 1;179(12):888-889. doi: 10.1176/appi.ajp.20220861. PMID: 36453036.
