Adolescenten met ADHD en gedragsproblemen hebben meer kans om middelengerelateerde problemen te ontwikkelen – waaronder een zevenvoudig verhoogde kans op illegaal drugsgebruik en een verhoogde kans op regelmatige alcoholintoxicatie, aldus nieuw onderzoek dat onlangs in de Journal of Attention Disorders is gepubliceerd.
Tieners met ADHD en gedrags- problemen die ook negatieve levensgebeurtenissen hebben meegemaakt, zoals de dood van een geliefde of trauma door geweld, lopen het grootste risico op middelen- gerelateerde problemen.
De studie beoordeelde de ernst van zelfgerapporteerde gedragsproblemen en de associatie ervan met middelengerelateerde problemen bij 9.411 Noorse adolescenten van 16 tot 19 jaar. Adolescenten met ADHD werden gegroepeerd in drie categorieën: alleen ADHD, ADHD plus weinig gedragsproblemen en ADHD plus veel gedragsproblemen. Middelengerelateerde problemen werden gemeten op vijf variabelen: illegaal drugsgebruik, alcoholgebruik op hoog niveau, frequente alcoholintoxicatie, een positieve CRAFFT-score (mogelijke drugs- of alcoholgerelateerde problemen) en het niveau van de totale symptomen zoals gemeten door de eerste vier variabelen.
Resultaten
Van de 170 adolescenten met ADHD was 29% positief gescreend op gedragsstoornissen, vergeleken met 10% van de volledige steekproef. Adolescenten met ADHD plus gedragsproblemen waren vaker jongens (65,3%) en ze hadden meer middelen- gerelateerde problemen. Bijna 29% van de adolescenten had drie of meer indicatoren van middelengerelateerde problemen in vergelijking met de onderzoekssteekproef (4,7%) en alleen ADHD-subgroep (3,9%).
Eerder onderzoek suggereert dat kinderen met ADHD een verhoogd risico lopen op comorbide stoornissen, zoals gedragsstoornissen en oppositioneel- opstandige stoornissen2-3. Naar schatting 44% tot 90% van de kinderen en adolescenten met ADHD heeft minimaal één comorbide stoornis4–8.
De bevindingen ondersteunen het idee dat het risico op middelengerelateerde problemen bij adolescenten met de diagnose ADHD grotendeels kan worden toegeschreven aan naast elkaar bestaande gedragsproblemen en dat ADHD op zichzelf het risico op ongeoorloofd drugsgebruik door adolescenten niet verder verhoogt dan het effect van gedragsproblemen- gerelateerde stoornissen. Van de adolescenten die gedragsstoornissen aangaven in de subgroep ADHD plus veel gedragsproblemen, had slechts ongeveer 10% een formele diagnose gekregen.
De resultaten onderstrepen de noodzaak om (nog) beter te screenen op ADHD en ernstige gedragsproblemen om zo negatieve patronen van comorbide middelengebruik te doorbreken.
Referenties
1. Heradstveit, O., Askeland, K. G., Bøe, T., Lundervold, A. J., Elgen, I. B., Skogen, J. C., Pedersen, M. U., & Hysing, M. (2022). Substance-Related Problems in Adolescents with ADHD-Diagnoses: The Importance of Self-Reported Conduct Problems. Journal of Attention Disorders.
2. Elia, J., Ambrosini, P., Berrettini, W. (2008). ADHD characteristics: I. Concurrent co-morbidity patterns in children & adolescents. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 2(1), 15–19.
3. Pfiffner, L. J., McBurnett, K., Rathouz, P. J., Judice, S. (2005). Family correlates of oppositional and conduct disorders in children with attention deficit/hyperactivity disorder. Journal of Abnormal Child Psychology, 33(5), 551–563.
4. Barkley, R. A. (1998). Attention-deficit hyperactivity disorder. Scientific American, 279(3), 66–71.
5. Biederman, J., Newcorn, J., Sprich, S. (1991). Comorbidity of attention deficit hyperactivity disorder with conduct, depressive, anxiety, and other disorders. American Journal of Psychiatry, 148(5), 564–577.
6. Mitchison, G. M., Njardvik, U. (2019). Prevalence and gender differences of ODD, anxiety, and depression in a sample of children with ADHD. Journal of Attention Disorders, 23(11), 1339–1345.
7. Szatmari, P., Offord, D. R., Boyle, M. H. (1989). Ontario Child Health Study: Prevalence of attention deficit disorder with hyperactivity. Journal of child psychology and psychiatry, 30(2), 219–230.
8. Willcutt, E. G., Pennington, B. F., Chhabildas, N. A., Friedman, M. C., Alexander, J. (1999). Psychiatric comorbidity associated with DSM-IV ADHD in a nonreferred sample of twins. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 38(11), 1355–1362.