Gewichtstoename door antipsychotica is een veelvoorkomend en zorgwekkend probleem bij mensen met ernstige psychische aandoeningen (SMI). Deze gewichtstoename draagt bij aan verhoogde cardiometabole risico’s, zoals diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Metformine, een medicijn dat oorspronkelijk is goedgekeurd voor de behandeling van diabetes type 2, is onderzocht als een mogelijke oplossing voor het voorkomen van deze gewichtstoename.
Prevalentie en Impact van Gewichtstoename
Bijna 80% van de mensen die antipsychotica gebruiken, ervaart een significante gewichtstoename. Deze toename is niet alleen fysiek belastend, maar heeft ook een negatieve invloed op de kwaliteit van leven en de therapietrouw. Het is aangetoond dat gewichtstoename een van de meest verontrustende bijwerkingen is van antipsychotische behandelingen.
Metformine als Preventieve Maatregel
Metformine is het enige farmacologische middel dat effectief is gebleken in het voorkomen van door antipsychotica veroorzaakte gewichtstoename (AIWG). Studies tonen aan dat het starten van metformine gelijktijdig met antipsychotica de gewichtstoename aanzienlijk kan verminderen. In een meta-analyse werd een gemiddelde gewichtsreductie van 3,12 kg waargenomen bij patiënten die metformine gebruikten.
Richtlijnen voor het Gebruik van Metformine
De richtlijnen voor het gebruik van metformine bij AIWG zijn ontwikkeld met behulp van de AGREE II en GRADE methodologieën. Het wordt aanbevolen om metformine te starten bij patiënten die beginnen met antipsychotica met een hoog risico op gewichtstoename, zoals olanzapine en clozapine. Ook wordt geadviseerd om metformine te overwegen bij een gewichtstoename van meer dan 3% in het eerste jaar van behandeling.
Beperkingen en Toekomstig Onderzoek
Hoewel metformine veelbelovend is, is er nog steeds sprake van lage zekerheid van bewijs voor het gebruik ervan bij AIWG. Er is behoefte aan verder onderzoek om de effectiviteit en veiligheid van metformine in verschillende populaties te bevestigen. Toekomstige richtlijnen kunnen ook het gebruik van GLP-1 agonisten overwegen, die mogelijk effectiever zijn bij het beheersen van gewichtstoename.
Conclusie
Metformine biedt een veelbelovende aanpak voor het voorkomen van door antipsychotica veroorzaakte gewichtstoename. Het gebruik ervan kan niet alleen de fysieke gezondheid verbeteren, maar ook de therapietrouw verhogen. Het is essentieel dat voorschrijvers en patiënten samen beslissingen nemen over het gebruik van metformine, rekening houdend met de individuele behoeften en omstandigheden.
Referenties
Aoife Carolan, Caroline Hynes-Ryan, Sri Mahavir Agarwal, Rita Bourke, Walter Cullen, Fiona Gaughran, Margaret K Hahn, Amir Krivoy, John Lally, Stefan Leucht, John Lyne, Robert A McCutcheon, Michael J Norton, Karen O’Connor, Benjamin I Perry, Toby Pillinger, David Shiers, Dan Siskind, Andrew Thompson, Donal O’Shea, Dolores Keating, Brian O’Donoghue, Metformin for the Prevention of Antipsychotic-Induced Weight Gain: Guideline Development and Consensus Validation, Schizophrenia Bulletin, 2024;, sbae205, https://doi.org/10.1093/schbul/sbae205
