Ketamine is een snelle en effectieve behandeling voor suïcidale gedachten en heeft een “groot” matigend effect op basis van de primaire diagnose van de geestelijke gezondheid, blijkt uit een groot gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in BMJ.
Bovendien werd een sterk effect van ketamine waargenomen bij patiënten met een bipolaire stoornis, terwijl het effect matig en niet helemaal significant was bij mensen met andere psychiatrische stoornissen en onverwacht niet significant was bij mensen met ernstige depressieve stoornissen.
Het effect van ketamine is op drie a-priori gedefinieerde groepen niet-psychotische patiënten beoordeeld: die met een bipolaire stoornis, die met een depressieve stoornis en die met andere diagnoses. Comorbide aandoeningen blijken belangrijke modulatoren te zijn van de klinische effecten van ketamine, en het effect van ketamine is vooral duidelijk bij patiënten met een bipolaire stoornis.
Aan de studie[zotpressInText item=”{9309347:7C9D6CWX}” format=”%num%” brackets=”yes”] deden 156 vrijwillig opgenomen volwassenen met ernstige suïcidale gedachten mee, waaronder 52 met een bipolaire stoornis, 56 met een depressieve stoornis en 48 met andere psychiatrische diagnoses. Allen werden willekeurig toegewezen aan twee 40 minuten durende intraveneuze infusies van ketamine (0,5 mg/kg) of placebo (zoutoplossing) toegediend bij aanvang en na 24 uur, naast de gebruikelijke behandeling. De primaire uitkomstmaat was het aantal patiënten in volledige suïcidale remissie op dag 3, bevestigd door een score van 3 of minder op een door clinici beoordeelde schaal voor suïcidale gedachten op basis van 19 items met een score van 0 tot 2 (maximale score, 38).
Meer patiënten bereikten volledige remissie van suïcidale gedachten op dag 3 na twee ketamine-infusies dan na placebo-infusies. Het anti-suïcidale effect van ketamine was snel, met 44% remissie slechts 2 uur na de eerste infusie. Het effect van ketamine op suïcidale remissie was het grootst bij patiënten met een bipolaire stoornis, waarbij 85% volledige remissie bereikte op dag 3, vergeleken met 42% van de patiënten met een depressieve stoornis of 62% van degenen met andere stoornissen. Minimaal 6 weken na de behandeling bleef de remissie in de ketamine groep hoog, hoewel niet significant vs placebo.
Verklaring
Volgens de onderzoekers zou het gunstige effect van ketamine op suïcidale gedachten kunnen worden gemedieerd door een effect op psychologische pijn. Recente studies suggereren namelijk dat personen met ernstige suïcidale gedachten (en dan met name degenen met een plan) ook veel mentale pijn hebben. Ketamine zou daarom zijn effect kunnen uitoefenen door middel van pijnstillende mechanismen die mentale pijn verminderen.
De bijwerkingen van ketamine waren “beperkt” en er werden geen manische of psychotische symptomen waargenomen. De belangrijkste bijwerkingen, waaronder sedatie, derealisatie, misselijkheid en duizeligheid, waren van korte duur en traden op bij ongeveer 10% of minder patiënten.
‘Onverwachte’ uitkomst bij depressie
De onderzoekers erkennen dat het niet-significante effect van ketamine bij de patiënten met depressieve stoornissen in deze studie “uitdagend is om te interpreteren”. De “onverwachte” uitkomst (geen voordeel) in deze groep “daagt misschien ook wel het heersende idee uit dat patiënten met een ernstige depressie het meeste baat zouden hebben bij ketamine. In feite leidden zowel de gebruikelijke zorg als ketamine gegeven met de gebruikelijke zorg zelfs tot lage, vergelijkbare remissiepercentages van respectievelijk 35,7% en 42,3% voor zelfmoordgedachten bij patiënten met een depressieve stoornis.
Implicaties voor de klinische praktijk
Hoewel deze studie bevestigt dat veel patiënten met een depressieve stoornis en suïcidale gedachten slecht geholpen worden door de beschikbare behandelingen, toont de studie ook aan dat juist een andere belangrijke groep patiënten met acute suïcidale ideaties, die met een bipolaire stoornis, baat zou kunnen hebben bij ketamine.
De resultaten van deze studie laten tegelijkertijd zien dat een zorgvuldige klinische evaluatie vooraf moet gaan aan elke overweging van het gebruik van ketamine, dat moet worden gereserveerd voor specifieke klinische presentaties en dus niet willekeurig moet worden gegeven aan iemand met suïcidale gedachten.
[zotpressInTextBib style=”vancouver” sort=”ASC”]
