Elke maand worden in Journal of Clinical Psychiatry theoretische en praktische ideeën in de klinische psychofarmacologie besproken met het oog op het actualiseren van de kennis en vaardigheden van voorschrijvers die patiënten met psychiatrische aandoeningen behandelen. Zo ook over het toepassen van kennis van farmacokinetiek om patiënten sneller te stabiliseren bij lagere medicijndoses.
Er kunnen drie doseringsstrategieën voor geneesmiddelen worden gebruikt om dosisafhankelijke bijwerkingen van geneesmiddelen aan te pakken. De gebruikelijke strategie is om het medicijn te continueren, maar met een lagere dosis; het zou dan 5 halfwaardetijden van het geneesmiddel vergen om de nieuwe steady-state te bereiken en om een dosisafhankelijk nadelig effect navenant af te zwakken. Een dergelijke langzame compensatie van het nadelige effect zou nadelig kunnen zijn voor geneesmiddelen zoals fluoxetine, penfluridol en cariprazine die een lange halfwaardetijd hebben.
Een tweede strategie is om het medicijn te stoppen en het te hervatten met een lagere dosis wanneer het nadelige effect afneemt naarmate de bloedspiegel van het medicijn daalt. Deze strategie introduceert subjectiviteit bij het timen van de herintroductie van het medicijn, vereist nauwlettendere monitoring van de patiënt en riskeert niet-therapietrouw en terugval.
De derde strategie is om het medicijn een vooraf bepaald aantal dagen stop te zetten en het dan weer in een lagere dosis te introduceren. Op basis van kennis van de farmacokinetiek kan worden aangetoond dat het stoppen van een geneesmiddel gedurende slechts 1 halfwaardetijd en het vervolgens hervatten met de helft van de dosis resulteert in het onmiddellijk bereiken van een steady-state; dat wil zeggen, er hoeft niet te worden gewacht op 4 extra halfwaardetijden zoals bij de gebruikelijke strategie van dosisverlaging zonder onderbreking van de dosering. Een beperking van deze farmacokinetisch gestuurde doseringsstrategie is echter dat deze goed zou werken bij de gemiddelde patiënt, maar niet bij patiënten met afwijkende farmacokinetische parameters.
Andrade C. Practical psychopharmacology: using a knowledge of pharmacokinetics to more rapidly stabilize patients at lower drug doses. J Clin Psychiatry. 2022;83(6):22f14722. https://doi.org/10.4088/JCP.22f14722
