Een groot onderzoek heeft aangetoond dat incidenteel atriumfibrilleren (AF) het risico op dementie kan verhogen. Hoewel de verhoging van het risico bescheiden is, bleek uit het onderzoek dat jongere en gezondere mensen een sterker verband hadden tussen AF en dementie. Het onderzoek omvatte bijna 197.000 patiëntendossiers van de gezondheidssystemen van Kaiser Permanente in Californië. AF kan leiden tot bloedstolsels in het hart, wat het risico op beroerte en hartfalen kan verhogen en de levensduur kan verkorten. Het is onduidelijk of boezemfibrilleren het risico op dementie verhoogt, onafhankelijk van een beroerte. Atriumfibrilleren komt vooral voor bij oudere mensen en bij mensen met bepaalde risicofactoren, zoals hoge bloeddruk, overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten. Het is belangrijk om atriumfibrilleren te behandelen omdat het kan leiden tot complicaties zoals beroertes en hartfalen. Vrouwen hebben een hoger risico op complicaties als gevolg van AF, zoals beroertes, en er zijn verschillende redenen waarom vrouwen gevoeliger kunnen zijn voor AF dan mannen, zoals hormonale veranderingen tijdens de menstruatiecyclus en menopauze.
Nieuwe Studie toont Risico op Dementie bij Incidenteel Atriumfibrilleren
Incidenteel atriumfibrilleren (ook wel paroxismaal boezemfibrilleren genoemd) lijkt het risico op dementie te verhogen: een groot onderzoek heeft een bescheiden verhoogd risico gevonden, met een sterker verband bij jongere, gezondere mensen.
Boezemfibrilleren kan bloedstolsels in het hart stimuleren, iemands risico op een beroerte en hartfalen verhogen en de levensduur verkorten. Het is onduidelijk of boezemfibrilleren het risico op het ontwikkelen van dementie verhoogt, onafhankelijk van een beroerte.
Het onderzoek omvatte bijna 197.000 patiëntendossiers van de gezondheidssystemen van Kaiser Permanente in Californië. Mensen met nieuw gediagnosticeerde boezemfibrilleren hadden een 13% hoger risico op het ontwikkelen van dementie dan mensen zonder AF.
Onderzoekers gebruikten een methodologie om de invloed van andere medische aandoeningen waarvan bekend is dat ze het risico op dementie verhogen, te verminderen, maar ontdekten dat jongere patiënten en mensen zonder nierziekte een groter risico liepen op dementie.
Atriumfibrilleren
AF treedt op wanneer de atria, of bovenste kamers van het hart, hun normale ritme verliezen en chaotisch kloppen. Dit kan pijn op de borst, een licht gevoel in het hoofd, vermoeidheid of hartkloppingen/onregelmatigheden veroorzaken, en momenten waarop iemand niet op adem kan komen. Incidentele AF is een episode van AF die af en toe voorkomt en meestal spontaan stopt. Chronische AF is een episode van AF die constant is, langer dan 7 dagen duurt en niet stopt zonder behandeling.
Naar schatting hebben ongeveer 300.000 mensen in Nederland last van atriumfibrilleren. Leeftijd is een belangrijke risicofactor voor AF. Jongere mensen hebben meer kans op incidenteel AF, en mensen met bepaalde gezondheidsproblemen lopen ook een groter risico. Atriumfibrilleren komt vooral voor bij oudere mensen en bij mensen met bepaalde risicofactoren, zoals hoge bloeddruk, overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten. Het is belangrijk om atriumfibrilleren te behandelen, omdat het kan leiden tot complicaties zoals beroertes en hartfalen.
AF kan worden veroorzaakt door irritatie van het hart door hartaandoeningen of hoge bloeddruk, medicijnen, lage kaliumspiegels, lage magnesiumspiegels, een ziekte of operatie, virale infecties, hyperthyreoïdie, ontsteking en obesitas.
Complicaties en behandeling van atriumfibrilleren
Beroerte en systemische embolie zijn de ernstigste en meest voorkomende complicaties van AF. Als een AF gedurende een lange periode zonder behandeling aanhoudt, is het mogelijk dat het hart niet langer effectief bloed en zuurstof door het lichaam duwt en begint te verzwakken, wat kan leiden tot congestief hartfalen. In geval van incidentele AF kan het normale hartritme hersteld worden met medicijnen of elektrische schokken, of door bètablokkers of calciumantagonisten voor te schrijven. AF-ablatie (wordt verderop in het artikel uitgebreider besproken) is een behandeloptie voor AF waarbij een instrument in de lies en omhoog in het linker atrium wordt ingebracht om te proberen de bron van het abnormale ritme elektrisch te isoleren. Bij aanhoudende AF kunnen bloedverdunnende medicijnen voorgeschreven worden om bloedstolsels te voorkomen.
Atriumfibrilleren bij vrouwen
AF komt bij vrouwen vaker voor dan bij mannen, en vrouwen lopen ook een hoger risico op complicaties als gevolg van AF, zoals beroertes. Er zijn verschillende redenen waarom vrouwen gevoeliger kunnen zijn voor AF dan mannen:
Hormonen: Veranderingen in de hormoonspiegels tijdens de menstruatiecyclus en tijdens de menopauze kunnen invloed hebben op het hartritme en bijdragen aan de ontwikkeling van AF.
Ouderdom: AF komt vaker voor bij oudere mensen en vrouwen hebben over het algemeen een hogere levensverwachting dan mannen, wat kan bijdragen aan de hogere incidentie van AF bij vrouwen.
Onderliggende aandoeningen: Vrouwen hebben vaker bepaalde onderliggende aandoeningen die AF kunnen veroorzaken, zoals hoge bloeddruk, schildklieraandoeningen, diabetes en hartklepafwijkingen.
Sociaal-economische factoren: Vrouwen hebben mogelijk een hogere stressniveau en een slechtere gezondheidstoestand als gevolg van maatschappelijke factoren, zoals het combineren van werk en zorgtaken.
AF-ablatie
AF-ablatie is een behandeling voor atriumfibrilleren waarbij de oorzaak van de hartritmestoornis wordt aangepakt. Bij AF-ablatie worden er kleine littekens op het hartweefsel gemaakt om de elektrische signalen die het atriumfibrilleren veroorzaken te blokkeren. Dit gebeurt via een katheter die via de bloedvaten in de lies of arm naar het hart wordt gebracht.
Tijdens de procedure wordt er met behulp van elektrofysiologische mapping de bron van de hartritmestoornis geïdentificeerd. Vervolgens worden er kleine energiestoten afgegeven om de ablatiepunten te creëren en het littekenweefsel te vormen. Het doel is om de elektrische signalen te blokkeren die het atriumfibrilleren veroorzaken en op die manier de hartritmestoornis te stoppen.
AF-ablatie is een complexe procedure die alleen wordt uitgevoerd door gespecialiseerde cardiologen die ervaring hebben met elektrofysiologie. Het is een veilige en effectieve behandeling voor atriumfibrilleren, maar het succes van de behandeling kan variëren afhankelijk van de individuele omstandigheden van de patiënt.
Dit onderzoek toont aan dat atriumfibrilleren niet alleen kan leiden tot beroertes en hartfalen, maar ook het risico op dementie kan verhogen. Vooral jongere en gezondere mensen hebben een sterker verband tussen AF en dementie. Het is daarom belangrijk om atriumfibrilleren tijdig te behandelen en complicaties te voorkomen. Vrouwen hebben een hoger risico op complicaties als gevolg van AF en daarom is het belangrijk om hier extra aandacht aan te besteden.
Nisha Bansal, Leila R. Zelnick, Jaejin An, Teresa N. Harrison, Ming‐Sum Lee, Daniel E. Singer, Dongjie Fan and Alan S. Go. Incident Atrial Fibrillation and Risk of Dementia in a Diverse, Community‐Based Population. JAHA, 2023 DOI: 10.1161/JAHA.122.028290
