In Current Opinion in Psychiatry wordt de impact van toenemend mediagebruik op de geestelijke gezondheid van kinderen en adolescenten besproken.
Het document bespreekt de impact van toenemend mediagebruik op de geestelijke gezondheid van kinderen en adolescenten. Het benadrukt de kwetsbaarheid van jonge mensen voor de risico’s en nadelige effecten van sociale media en schermgebruik. Het document presenteert bevindingen uit verschillende onderzoeken die de mogelijke effecten van sociale media en schermgebruik op de geestelijke gezondheid van kinderen en adolescenten onderzoeken. Het behandelt onderwerpen zoals de effecten van mediablootstelling op de ontwikkeling van baby’s, de impact van mediablootstelling op de geestelijke gezondheid van adolescenten, de effecten van mediagebruik op slaap bij adolescenten, het gebruik van sociale media en het lichaamsbeeld van adolescenten, het gebruik van sociale media en cyberpesten onder adolescenten, internetverslaving onder adolescenten en zelfbeschadiging en suïcidaliteit, en het gebruik van sociale media en ander risicovol gedrag onder adolescenten. Het document concludeert met nadruk op de noodzaak van volksgezondheidsbeleid en richtlijnen, oudereducatie en aanbevelingen voor veilig en bewust gebruik van elektronische media.
Effecten van mediagebruik op de geestelijke gezondheid van adolescenten
Enkele mogelijke effecten van mediagebruik op de geestelijke gezondheid van adolescenten zijn een verhoogd risico op depressieve symptomen, angststoornissen, slaapproblemen, een negatief lichaamsbeeld, cyberpesten, internetverslaving en zelfbeschadiging of suïcidaliteit. Deze effecten kunnen worden veroorzaakt door factoren zoals verminderde sociale interactie, blootstelling aan negatieve inhoud, gebrek aan slaap en verstoring van emotionele regulatie.
Onderzoek heeft aangetoond dat er een kleine, maar significante positieve correlatie is tussen het gebruik van sociale media en depressieve symptomen bij adolescenten. Bovendien is er een verband gevonden tussen het gebruik van sociale media en interne problemen zoals angststoornissen. Het gebruik van sociale media kan ook leiden tot een negatief lichaamsbeeld en een verhoogd risico op cyberpesten. Daarnaast is er een verband gevonden tussen internetverslaving en zelfbeschadiging of suïcidaliteit bij adolescenten. Deze bevindingen benadrukken volgens de auteurs het belang van bewust en verantwoordelijk gebruik van sociale media om de geestelijke gezondheid van adolescenten te beschermen.
Mogelijke gevolgen van mediagebruik voor de slaap van adolescenten
Mediagebruik, met name het gebruik van smartphones en sociale media voor het slapengaan, kan leiden tot slaapproblemen bij adolescenten. Studies hebben aangetoond dat het gebruik van elektronische media in de avonduren verband houdt met later naar bed gaan, verminderde slaapduur en een lagere slaapkwaliteit. Deze verstoringen van de slaap kunnen op hun beurt leiden tot verminderde emotionele regulatie, impulscontrole en stemming, wat de algehele geestelijke gezondheid en het functioneren van adolescenten kan beïnvloeden. Het is volgens de auteurs belangrijk voor adolescenten om een gezonde slaaproutine te handhaven en elektronische media voor het slapengaan te beperken om een goede slaapkwaliteit te bevorderen.
Mogelijke gevolgen van mediagebruik voor het lichaamsbeeld van adolescenten
Het gebruik van sociale media kan een negatieve invloed hebben op het lichaamsbeeld van adolescenten. Studies hebben aangetoond dat blootstelling aan gemanipuleerde en gefilterde beelden op sociale media kan leiden tot onrealistische schoonheidsidealen en een negatief lichaamsbeeld bij adolescenten. Dit kan leiden tot gevoelens van ontevredenheid over het eigen lichaam, lage zelfwaardering en een verhoogd risico op eetstoornissen. Het is volgens de auteurs belangrijk om bewust te zijn van deze invloeden en positieve lichaamsbeeldbevorderende boodschappen te verspreiden om de geestelijke gezondheid van adolescenten te ondersteunen.
Er zijn ook cijfers beschikbaar over de relatie tussen mediagebruik en psychische problemen bij adolescenten in Nederland:
Sociale media en psychische problemen: Uit een onderzoek van het Trimbos-instituut in 2017 bleek dat 19% van de Nederlandse jongeren tussen 12 en 25 jaar die veel tijd besteden aan sociale media, symptomen van depressie en angst ervaren. Deze symptomen waren hoger bij jongeren die meer dan 3 uur per dag op sociale media doorbrachten.
Slaapproblemen: Een studie uit 2019, uitgevoerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), toonde aan dat 11% van de Nederlandse jongeren tussen 12 en 25 jaar slaapproblemen heeft door het gebruik van sociale media voor het slapengaan.
Cyberpesten: Uit een onderzoek van het Nederlands Jeugdinstituut in 2019 bleek dat 7% van de Nederlandse jongeren tussen 12 en 16 jaar te maken heeft gehad met cyberpesten. Dit kan leiden tot psychische problemen zoals angst, depressie en een laag zelfbeeld.
Bhatia, R. (2023). Impact of media use on mental health of children and adolescents. Current Opinion in Psychiatry, 36(6), 449-454. DOI: 10.1097/YCO.0000000000000897
