In een uitgebreide studie is het verband onderzocht tussen narcisme en zowel agressie als geweld. De onderzoekers hebben een analyse uitgevoerd van 437 studies met meer dan 123.000 deelnemers om een globaal beeld te vormen van hoe narcistische mensen anderen aanvallen en welke factoren hieraan ten grondslag kunnen liggen. De resultaten zijn in 2021 gepubliceerd in Psychological Bulletin.
Narcisme wordt gekenmerkt door een gevoel van superioriteit, grootsheid, een gevoel van entitlement, misbruik van autoriteit en controle over anderen, een overmatige behoefte aan bewondering, ijdelheid, intolerantie voor kritiek, een egoïstische oriëntatie en een gebrek aan empathie voor anderen. Uit de analyse blijkt dat narcisme gerelateerd is aan een toename van 21% in agressie en een toename van 18% in geweld.
Opvallend genoeg ontdekten de onderzoekers dat het verband tussen narcisme en geweld (d.w.z. daadwerkelijk de intentie hebben om ernstig lichamelijk letsel, zoals verwonding of dood, toe te brengen) bijna net zo sterk was als het verband met minder ernstige vormen van agressie. Deze bevindingen zijn consistent met onderzoek dat suggereert dat narcisme een risicofactor kan zijn voor gewelddadige daden zoals massale schietpartijen.
De belangrijkste factor die het verband tussen narcisme en agressie beïnvloedt, is provocatie. Personen met een hoog narcismegehalte vertonen vooral agressief gedrag wanneer ze op de een of andere manier bedreigd of geprovoceerd worden, bijvoorbeeld door genegeerd of beledigd te worden. Maar de onderzoeksresultaten tonen ook een verband aan onder omstandigheden zonder provocatie.
Pathologische niveaus van narcisme (bijv. narcistische persoonlijkheidsstoornis) zijn niet noodzakelijk om agressie te veroorzaken. Zelfs voordat het narcisme pathologische niveaus bereikt, was er een verband tussen hogere niveaus van narcisme en agressie. Deelnemers met hoge niveaus van narcisme vertoonden verhoogde niveaus van alle soorten agressie, waaronder fysieke, verbale en indirecte agressie (bijv. roddelen verspreiden), pestgedrag (zowel online als offline) en zelfs verplaatste agressie tegen onschuldige omstanders. Narcisme hing samen met impulsieve, opvliegende agressieve handelingen, maar ook met doelbewuste, koelbloedige agressie.
Het verband tussen narcisme en agressie was aanwezig in individualistische landen, zoals de Verenigde Staten, waar mensen de nadruk leggen op persoonlijke rechten. Maar ook in collectivistische landen bestond er een verband tussen narcisme en agressie.
Over het algemeen laat deze analyse zien dat gevoelens van superioriteit en entitlement narcistische mensen kunnen aanzetten tot agressief gedrag, soms zelfs gewelddadig. Mensen met een hoog narcismegehalte geloven dat ze speciaal zijn en speciale behandeling verdienen. Wanneer ze niet de speciale behandeling krijgen waarvan ze denken dat ze er recht op hebben, reageren ze agressief vanwege hun gevoelige aard en fragiele ego’s. Mensen met een hoog narcismegehalte zijn vooral geneigd om agressief te handelen wanneer ze geprovoceerd, beledigd, vernederd, beschaamd, bekritiseerd of bedreigd worden door anderen.
Kjærvik, S. L., & Bushman, B. J. (2021). The link between narcissism and aggression: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, Advance online publication. http://dx.doi.org/10.1037/bul0000323
