Recent onderzoek heeft aangetoond dat er een sterke genetische overlap bestaat tussen het prikkelbare darmsyndroom en psychische aandoeningen zoals angst, depressie en bipolaire stoornis. Onderzoekers hebben gegevens van meer dan 53.000 mensen met het prikkelbare darmsyndroom geanalyseerd en ontdekten zeventig genetische locaties die verband houden met een verhoogd risico op de aandoening. Van deze locaties waren er zeven hetzelfde als voor angststoornissen, 35 voor ernstige depressie, 27 voor bipolaire stoornis en 15 voor schizofrenie. Dit wijst op een sterke genetische relatie tussen darm- en psychische gezondheid.
De bevindingen suggereren dat behandelingen die zijn ontwikkeld voor psychische aandoeningen ook effectief kunnen zijn voor sommige vormen van het prikkelbare darmsyndroom, en vice versa. Bepaalde antidepressiva worden al gebruikt om het prikkelbare darmsyndroom te behandelen.
De studie biedt ook inzicht in mogelijke oorzaken van het prikkelbare darmsyndroom die niet gerelateerd zijn aan het zenuwstelsel, zoals darmontstekingen en veranderingen in het dieet en het microbioom. Hoewel de exacte mechanismen achter de genetische overlap nog niet volledig begrepen zijn, wordt vermoed dat darmontstekingen kunnen leiden tot lekkage van bacteriën in het bloed, wat gedragsveranderingen kan veroorzaken en de link tussen darm- en psychische gezondheid kan verklaren.
Al met al vergroot deze studie ons begrip van de complexe relatie tussen de darmen en de hersenen, en suggereert het nieuwe aanknopingspunten voor behandeling en onderzoek.
Prikkelbare darmsyndroom (PDS)
Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) is een veelvoorkomende aandoening die gepaard gaat met chronische buikpijn, veranderingen in de stoelgang en andere gastro-intestinale symptomen.
Diagnose en erkenning: PDS werd steeds beter erkend als een medische aandoening, maar het blijft een diagnose van uitsluiting, wat betekent dat andere medische aandoeningen moeten worden uitgesloten voordat de diagnose PDS wordt gesteld. Er zijn geen specifieke diagnostische tests voor PDS.
Oorzaken: De exacte oorzaak van PDS is nog niet volledig begrepen, maar er zijn verschillende factoren die bijdragen aan de symptomen, waaronder veranderingen in darmbewegingen, gevoeligheid van de darmwand en psychosociale factoren zoals stress.
Behandeling: De behandeling van PDS omvat vaak een combinatie van dieet- en levensstijlaanpassingen, medicijnen om symptomen te beheersen, en psychosociale ondersteuning zoals cognitieve gedragstherapie. Er zijn verschillende diëten en medicijnen beschikbaar, maar de effectiviteit kan variëren van persoon tot persoon.
Dieetmanagement: Er is groeiend onderzoek naar de rol van voeding bij PDS, met aandacht voor het FODMAP-dieet (fermenteerbare oligo-, di- en monosachariden en polyolen), dat sommige mensen met PDS kan helpen symptomen te verminderen door bepaalde voedingsmiddelen te beperken.
Onderzoek naar microbiota: Er is ook toenemend onderzoek naar de rol van de darmmicrobiota bij PDS. Verstoringen in de darmflora kunnen bijdragen aan symptomen, en probiotica worden onderzocht als mogelijke behandelingsmodaliteit.
Nieuwe behandelingen: Enkele nieuwe benaderingen zijn in ontwikkeling, zoals neuromodulatie (bijvoorbeeld sacrale zenuwstimulatie) en nieuwe medicijnen die gericht zijn op specifieke darmreceptoren.
Tesfaye, M., Jaholkowski, P., Hindley, G.F.L. et al. Shared genetic architecture between irritable bowel syndrome and psychiatric disorders reveals molecular pathways of the gut-brain axis. Genome Med 15, 60 (2023). https://doi.org/10.1186/s13073-023-01212-4
