Onlangs heeft de American Psychological Association een advies gepubliceerd over de relatie tussen het toenemende gebruik van sociale media door jongeren en de negatieve impact op hun geestelijke gezondheid. Onderzoekers van de Iowa State University hebben dit aangegrepen om een twee weken durend experiment uit te voeren met 230 studenten. De helft van de deelnemers kreeg de opdracht om hun dagelijkse socialemediagebruik te beperken tot 30 minuten en ontvingen dagelijks geautomatiseerde herinneringen. De resultaten van het experiment waren significant.
De groep die hun tijd op sociale media beperkte, vertoonde lagere niveaus van angst, depressie, eenzaamheid en FOMO (Fear of Missing Out) vergeleken met de controlegroep. Bovendien ervoeren zij hogere niveaus van “positieve affectie”, wat wijst op een positievere kijk op het leven. Deze uitkomst verraste de onderzoekers, aangezien het welzijn van de deelnemers op alle fronten verbeterde.
Verband tussen social media en psychische problemen
Verhoogd risico op depressie en angst: Verschillende onderzoeken hebben een verband aangetoond tussen overmatig gebruik van sociale media en een verhoogd risico op depressie en angststoornissen. Dit kan te wijten zijn aan factoren zoals het vergelijken van zichzelf met anderen, cyberpesten, slaapstoornissen en de constante druk om ‘altijd verbonden’ te zijn.
Negatieve zelfwaardering: Sociale media kunnen bijdragen aan een negatieve zelfwaardering, omdat mensen vaak alleen de positieve aspecten van het leven van anderen zien, wat kan leiden tot gevoelens van inadequaatheid en ontevredenheid met het eigen leven.
Cyberpesten: Sociale media kunnen een platform zijn voor cyberpesten, wat ernstige gevolgen kan hebben voor de geestelijke gezondheid van slachtoffers. Het constante gevoel van beoordeeld en gepest worden kan leiden tot angst, depressie en zelfs suïcidale gedachten.
Verslavingsgedrag: Sociale media kunnen verslavend zijn, en overmatig gebruik ervan kan leiden tot problematisch gedrag vergelijkbaar met andere gedragsverslavingen. Een obsessieve behoefte om voortdurend sociale media te controleren en te gebruiken, kan leiden tot verwaarlozing van andere belangrijke aspecten van het leven, zoals persoonlijke relaties, werk en school.
Slaapstoornissen: Het gebruik van sociale media voor het slapengaan kan leiden tot slaapproblemen, omdat het blauwe licht van schermen de natuurlijke slaapcyclus kan verstoren. Een slechte slaapkwaliteit kan op zijn beurt bijdragen aan angst en depressie.
De onderzoekers waren verrast om te ontdekken dat het dagelijks sturen van herinneringen mensen kan motiveren om hun gedrag te veranderen en hun socialemediagebruik te verbeteren. Interessant genoeg werden de psychologische voordelen niet alleen waargenomen bij degenen die strikt vasthielden aan de 30-minutengrens, maar ook bij deelnemers die deze af en toe overschreden. De onderzoekers benadrukten dat zelfbeperking en bewustzijn de belangrijkste ingrediënten waren voor positieve verandering, eerder dan strikt het behalen van de tijdslimiet.
Een hoogleraar psychologie heeft benadrukt dat de bevindingen overeenkomen met ander onderzoek op het gebied van kinesiologie en gezondheid. De hoogleraar onderstreept het belang van het bijhouden en kwantificeren van onze dagelijkse activiteiten, omdat dit gedragsverandering vergemakkelijkt. Hij vergeleek het met fitness-trackers zoals Fitbits, die meetbare gegevens bieden en individuen motiveren om hun gedrag aan te passen.
Hoewel sommige deelnemers aanvankelijk moeite hadden om hun socialemediagebruik te verminderen, meldden ze uiteindelijk een verhoogde productiviteit, verbeterde slaap en meer kwaliteitstijd met anderen.
De onderzoekers geven praktische aanbevelingen voor degenen die hun socialemediagebruik willen verminderen. Ze adviseren bewustzijn te creëren door het gebruik bij te houden met behulp van timers of wellness-apps. Daarnaast benadrukken ze dat sociale media-apps zijn ontworpen om je betrokken te houden, dus het is belangrijk om niet op te geven ondanks de moeilijkheden die gepaard gaan met het vasthouden aan tijdslimieten. De onderzoekers benadrukken ook het belang van mindfulness in hoe en wanneer we deze platforms gebruiken. Ze stelden voor dat toekomstig onderzoek dit aspect verder zou kunnen onderzoeken, evenals de langetermijneffecten van het beperken van sociale media en hoe mensen de extra tijd besteden. Door de controle over ons gedrag in dit digitale landschap in eigen hand te nemen, kunnen we een positieve invloed hebben op ons algehele welzijn.
Faulhaber, M. E., Lee, J. E., Team, P., & Gentile, D. A. (2023). The Effect of Self-Monitoring Limited Social Media Use on Psychological Well-Being. Technology, Mind, and Behavior, 4(2: Summer 2023). https://doi.org/10.1037/tmb0000111
