Farmacologische behandelopties voor PTSS omvatten een reeks medicijnen die verschillende symptoomclusters geassocieerd met de stoornis aanpakken. Terwijl SSRI’s een hoeksteen blijven van de farmacotherapie voor PTSS, biedt het verkennen van nieuwe middelen zoals ketamine en cannabinoïden, evenals het overwegen van aanvullende behandelingen zoals antipsychotica en anti-convulsiva, een meer omvattende aanpak voor het beheer van PTSS-symptomen.
Psychotherapie is gouden standaard
Psychologische behandeling is volgens de wetenschappelijke bevindingen effectiever dan farmacotherapie en heeft dus de voorkeur, net als individuele behandeling boven groepsbehandeling. Patiënten geven ook vaak de voorkeur aan een niet-medicamenteuze behandeling. Ze vallen minder snel terug na het afronden van een psychologische traumagerichte behandeling dan na het afronden van een behandeling met medicatie. Daarom is psychologische behandeling de eerste keuze.
Bij het overwegen van farmacologische behandelingen voor PTSS is het essentieel om verschillende opties te verkennen om de diverse symptomen die met deze stoornis geassocieerd zijn aan te pakken. Hoewel psychotherapie dus vaak wordt aanbevolen als eerste behandeling voor PTSS, speelt farmacotherapie een cruciale rol bij het beheersen van symptomen, vooral in gevallen waar psychotherapie alleen mogelijk niet voldoende is.
SSRI’s en SNRI’s
Verschillende medicijnen zijn onderzocht op hun effectiviteit bij het behandelen van PTSS-symptomen. Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) zoals sertraline en paroxetine worden vaak voorgeschreven als eerste farmacologische behandelingen voor PTSS (Abdallah et al., 2019). Deze medicijnen werken door het verhogen van de serotonineniveaus in de hersenen, wat kan helpen bij het reguleren van de stemming en het verlichten van symptomen van angst en depressie die vaak voorkomen bij PTSS (Stein et al., 2003). Daarnaast hebben serotonine-noradrenalineheropnameremmers (SNRI’s) zoals venlafaxine ook effectiviteit getoond bij het behandelen van PTSS-symptomen (Yan et al., 2022).
Slaapstoornissen
In gevallen waarin individuen met PTSS slaapstoornissen ervaren, met name nachtmerries, zijn medicijnen zoals prazosin effectief gebleken in het verbeteren van de slaapkwaliteit en het verminderen van de frequentie en intensiteit van nachtmerries (Sareen, 2014). Prazosin, een alfa-1 adrenerge receptorantagonist die voornamelijk wordt gebruikt om hypertensie te behandelen, heeft potentie getoond in het aanpakken van slaapgerelateerde symptomen bij PTSS (O’Daniel & Petrunich-Rutherford, 2020). Omdat prazosine niet in Nederland verkrijgbaar is, kan gekozen worden voor een hieraan verwant middel, zoals doxazosine (4-8mg), bij voorkeur in een lage dosering in verband met bijwerkingen (Rodgman et al., 2016). Andere medicijnen zoals trazodon en zopiclon kunnen ook worden overwogen voor het beheer van slapeloosheid en slaapstoornissen geassocieerd met PTSS (Sareen, 2014).
Nieuwe behandelmogelijkheden
Naast traditionele antidepressiva heeft recent onderzoek de potentie van nieuwe farmacologische middelen in de behandeling van PTSS verkend. Bijvoorbeeld, ketamine, oorspronkelijk toegepast als een anestheticum, heeft potentie getoond in de behandeling van comorbide PTSS en chronische pijn (Dadabayev et al., 2020). Het werkingsmechanisme van ketamine omvat het moduleren van glutamaterge neurotransmissie, wat kan bijdragen aan de effectiviteit ervan in het beheer van PTSS-symptomen (Dadabayev et al., 2020). Bovendien hebben cannabinoïden aandacht gekregen voor hun potentiële therapeutische toepassingen bij geestelijke stoornissen, inclusief PTSS (Scherma et al., 2020). Het endocannabinoïdesysteem, met name de CB1-receptor, is geïmpliceerd in het reguleren van stressreacties, wat suggereert dat medische cannabis en cannabinoïden kunnen worden verkend als behandelopties voor PTSS (Scherma et al., 2020).
Alternatieven
In gevallen waar individuen met PTSS niet adequaat reageren op initiële farmacologische behandelingen, kan het nodig zijn om alternatieve medicijnen of combinatietherapieën te verkennen. Antipsychotica zoals quetiapine en clozapine zijn overwogen voor de behandeling van PTSS, vooral bij individuen die geen verbetering tonen met traditionele antidepressiva of anxiolytica (DeLisi, 2014). Deze medicijnen richten zich op verschillende neurotransmittersystemen en kunnen helpen bij het beheersen van symptomen zoals hyperarousal en opdringerige gedachten die vaak voorkomen bij PTSS (Sattar et al., 2002).
Bovendien is het gebruik van aanvullende behandelingen naast farmacotherapie onderzocht om de behandelresultaten voor individuen met PTSS te verbeteren. Bijvoorbeeld, zonisamide, een anti-convulsiva, is onderzocht als een aanvullende behandeling voor cognitieve verwerkingstherapie voor veteranen met PTSS en comorbide alcoholgebruikstoornis, waarbij potentiële voordelen werden getoond in het verbeteren van patiënttevredenheid en algehele behandelresultaten (Petrakis et al., 2020). Deze aanpak benadrukt het belang van het combineren van farmacologische interventies met op bewijs gebaseerde psychotherapieën om de veelzijdige aard van PTSS aan te pakken (Petrakis et al., 2020).
Conclusie
Samenvattend, farmacologische behandelopties voor PTSS omvatten een reeks medicijnen die verschillende symptoomclusters geassocieerd met de stoornis aanpakken. Terwijl SSRI’s een hoeksteen blijven van de farmacotherapie voor PTSS, biedt het verkennen van nieuwe middelen zoals ketamine en cannabinoïden, evenals het overwegen van aanvullende behandelingen zoals antipsychotica en anti-convulsiva, een meer omvattende aanpak voor het beheer van PTSS-symptomen. Het afstemmen van behandelstrategieën op individuele behoeften en het overwegen van combinatietherapieën waar nodig, kan de resultaten voor individuen die leven met PTSS optimaliseren.
Referenties
Abdallah, C., Averill, L., Akiki, T., Raza, M., Averill, C., Gomaa, H., … & Krystal, J. (2019). The neurobiology and pharmacotherapy of posttraumatic stress disorder. The Annual Review of Pharmacology and Toxicology, 59(1), 171-189. https://doi.org/10.1146/annurev-pharmtox-010818-021701
Chi, T. and Gold, J. (2020). A review of emerging therapeutic potential of psychedelic drugs in the treatment of psychiatric illnesses. Journal of the Neurological Sciences, 411, 116715. https://doi.org/10.1016/j.jns.2020.116715
Dadabayev, A., Joshi, S., Reda, M., Lake, T., Hausman, M., Domino, E., … & Liberzon, I. (2020). Low dose ketamine infusion for comorbid posttraumatic stress disorder and chronic pain: a randomized double-blind clinical trial. Chronic Stress, 4, 247054702098167. https://doi.org/10.1177/2470547020981670
DeLisi, L. (2014). Clozapine for treatment- resistant post-traumatic stress disorder (ptsd). Journal of Traumatic Stress Disorders & Treatment, 03(02). https://doi.org/10.4172/2324-8947.1000120
O’Daniel, M. and Petrunich-Rutherford, M. (2020). Effects of chronic prazosin, an alpha-1 adrenergic antagonist, on anxiety-like behavior and cortisol levels in a chronic unpredictable stress model in zebrafish (danio rerio). Peerj, 8, e8472. https://doi.org/10.7717/peerj.8472
Petrakis, I., Ralevski, E., Arias, A., DeNegre, D., Newcomb, J., Gianoli, M., … & Yoon, G. (2020). Zonisamide as an adjunctive treatment to cognitive processing therapy for veterans with posttraumatic stress disorder and comorbid alcohol use disorder: a pilot study. American Journal on Addictions, 29(6), 515-524. https://doi.org/10.1111/ajad.13061
Sareen, J. (2014). Posttraumatic stress disorder in adults: impact, comorbidity, risk factors, and treatment. The Canadian Journal of Psychiatry, 59(9), 460-467. https://doi.org/10.1177/070674371405900902
Sattar, S., Ucci, B., Grant, K., Bhatia, S., & Petty, F. (2002). Quetiapine therapy for posttraumatic stress disorder. Annals of Pharmacotherapy, 36(12), 1875-1878. https://doi.org/10.1345/aph.1c040
Scherma, M., Muntoni, A., Riedel, G., Fratta, W., & Fadda, P. (2020). Cannabinoids and their therapeutic applications in mental disorders. Dialogues in Clinical Neuroscience, 22(3), 271-279. https://doi.org/10.31887/dcns.2020.22.3/pfadda
Stein, D., Davidson, J., Seedat, S., & Beebe, K. (2003). Paroxetine in the treatment of post-traumatic stress disorder: pooled analysis of placebo-controlled studies. Expert Opinion on Pharmacotherapy, 4(10), 1829-1838. https://doi.org/10.1517/14656566.4.10.1829
Yan, J., Jialing, L., Li, X., Zhang, Z., Liu, R., Zhang, C., … & Gong, Q. (2022). Effectiveness, acceptability and safety of pharmaceutical management for combat-related ptsd in adults based on systematic review of twenty-two randomized controlled trials. Frontiers in Pharmacology, 12. https://doi.org/10.3389/fphar.2021.805354