Euthanasie bij psychiatrische aandoeningen is een zeer omstreden onderwerp en de wetgeving hierover verschilt significant van land tot land. In de meeste delen van de wereld is euthanasie, zeker voor psychiatrische aandoeningen, niet toegestaan. Veel landen hebben strikte wetten die euthanasie verbieden, ongeacht de aard van de aandoening. Er zijn echter enkele uitzonderingen. In België, Nederland, en Luxemburg is euthanasie onder bepaalde omstandigheden toegestaan, zelfs voor niet-terminale psychiatrische aandoeningen. Dit is echter onderworpen aan zeer strikte criteria en vereist meerdere medische en ethische evaluaties.

Onherstelbaarheid

Onherstelbaarheid is een cruciaal factor bij het overwegen van euthanasie en hulp bij zelfdoding voor psychiatrische aandoeningen (Nicolini et al., 2022). In landen zoals België en Nederland, waar euthanasie voor psychiatrische aandoeningen is toegestaan, zijn depressie en persoonlijkheidsstoornissen onder de meest voorkomende diagnoses bij patiënten die euthanasie aanvragen (Thienpont et al., 2015). Echter, de onvoorspelbaarheid van psychiatrische aandoeningen en de beschikbaarheid van verschillende behandelingsopties maken het moeilijk om te bepalen of euthanasie de enige haalbare optie is (Evenblij et al., 2019).

Terwijl euthanasie voor psychiatrische aandoeningen in sommige landen wettelijk is toegestaan, blijft het een omstreden kwestie, met debatten over de ethische overwegingen en de noodzaak van strenge regels (Nicolini et al., 2020). De ervaringen van Belgische psychiaters bij het uitvoeren van euthanasie bij volwassenen met chronische psychiatrische aandoeningen benadrukken de complexiteit van dergelijke gevallen (Verhofstadt et al., 2021). Bovendien onderstrepen de houdingen van psychiatrische verpleegkundigen ten opzichte van euthanasieverzoeken gebaseerd op ondraaglijk lijden de ethische dilemma’s waar zorgprofessionals mee te maken krijgen (Demedts et al., 2018).

De juridische aspecten van euthanasie voor psychiatrische aandoeningen zijn ook onder de loep genomen, met rechtszaken en uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens die de regelgeving vormgeven (Hert et al., 2023; Hert et al., 2022). Er is de nadruk gelegd op de noodzaak van verbeterde controle- en evaluatiemechanismes voor euthanasieverzoeken in verband met psychiatrische ziekten om ervoor te zorgen dat er wordt voldaan aan bestaande wetten en ethische normen (Hert et al., 2022).

Andere landen

In Canada is euthanasie ook in bepaalde gevallen toegestaan, maar de wetgeving is complex en onderhevig aan verandering. Andere landen overwegen mogelijk wetgeving die euthanasie zou kunnen legaliseren, maar dit is een langzaam proces vanwege de morele, ethische, en juridische implicaties.

In de Verenigde Staten is euthanasie op federaal niveau niet toegestaan, maar enkele staten hebben wetten die hulp bij zelfdoding toestaan voor terminale patiënten. Psychiatrische aandoeningen alleen zijn echter geen basis voor euthanasie in deze staten.

In het Verenigd Koninkrijk is euthanasie niet toegestaan, maar er is een actieve discussie over de mogelijkheid van wetgeving die hulp bij zelfdoding zou kunnen legaliseren.

Conclusie

Concluderend roept de praktijk van euthanasie voor psychiatrische aandoeningen significante ethische, juridische en medische uitdagingen op. Hoewel sommige landen euthanasie voor psychiatrische aandoeningen hebben gelegaliseerd, is de noodzaak van goede evaluatieprocessen, ethische overwegingen en naleving van juridische kaders van cruciaal belang om kwetsbare individuen te beschermen en de integriteit van de dagelijkse gezondheidszorgpraktijk te waarborgen.

Referenties

Demedts, D., Roelands, M., Libbrecht, J., & Bilsen, J. (2018). The attitudes, role & knowledge of mental health nurses towards euthanasia because of unbearable mental suffering in belgium: a pilot study. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 25(7), 400-410. https://doi.org/10.1111/jpm.12475

Evenblij, K., Pasman, H., Heide, A., & Delden, J. (2019). Public and physicians’ support for euthanasia in people suffering from psychiatric disorders: a cross-sectional survey study. BMC Medical Ethics, 20(1). https://doi.org/10.1186/s12910-019-0404-8

Hert, M., Loos, S., & Assche, K. (2022). Euthanasia of a person with a psychiatric disorder does not violate the european convention on human rights (mortier v. belgium [no. 78017/17]). European Psychiatry, 65(1). https://doi.org/10.1192/j.eurpsy.2022.2342

Hert, M., Loos, S., & Assche, K. (2023). The belgian euthanasia law under scrutiny of the highest courts. The Lancet Regional Health – Europe, 24, 100549. https://doi.org/10.1016/j.lanepe.2022.100549

Hert, M., Loos, S., Sterckx, S., Thys, E., & Assche, K. (2022). Improving control over euthanasia of persons with psychiatric illness: lessons from the first belgian criminal court case concerning euthanasia. Frontiers in Psychiatry, 13. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.933748

Nicolini, M., Jardas, E., Zarate, C., Gastmans, C., & Kim, S. (2022). Irremediability in psychiatric euthanasia: examining the objective standard. Psychological Medicine, 53(12), 5729-5747. https://doi.org/10.1017/s0033291722002951

Nicolini, M., Kim, S., Churchill, M., & Gastmans, C. (2020). Should euthanasia and assisted suicide for psychiatric disorders be permitted? a systematic review of reasons. Psychological Medicine, 50(8), 1241-1256. https://doi.org/10.1017/s0033291720001543

Thienpont, L., Verhofstadt, M., Loon, T., Distelmans, W., Audenaert, K., & Deyn, P. (2015). Euthanasia requests, procedures and outcomes for 100 belgian patients suffering from psychiatric disorders: a retrospective, descriptive study. BMJ Open, 5(7), e007454. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2014-007454

Verhofstadt, M., Audenaert, K., Broeck, K., Deliëns, L., Mortier, F., Titeca, K., … & Chambaere, K. (2021). Euthanasia in adults with psychiatric conditions: a descriptive study of the experiences of belgian psychiatrists. Science Progress, 104(3), 003685042110297. https://doi.org/10.1177/00368504211029775