In een nieuwe studie is aangetoond dat ECT effectief is in het verminderen van de tijd tot heropname bij patiënten met een bipolaire stoornis. Hoewel ECT over het algemeen onderbenut wordt, tonen de nieuwe bevindingen aan dat het een zeer effectieve behandeling is voor acute manie. Naast de resultaten van dit onderzoek bespreken we de eerdere bewijsvoering van ECT voor manie.

Wat zegt de literatuur

Electroconvulsietherapie (ECT) is erkend als een effectieve behandeling voor manie, met name in gevallen waar patiënten ernstig ziek zijn, behandelresistent zijn, of gemengde toestanden ervaren (Goodwin, 2009). Onderzoek wijst uit dat ECT, wanneer gebruikt als aanvulling op antipsychotische therapie, snel symptomen van acute manie kan verlichten, waarbij bilaterale ECT op de drempelintensiteit van een aanval even effectief en veilig is als ECT met een hogere intensiteit (Yatham et al., 2012). ECT heeft effectiviteit getoond bij verschillende vormen van catatonie, inclusief gevallen waar benzodiazepinebehandeling heeft gefaald (Luchini et al., 2015).

Delirante manie, een potentieel levensbedreigende aandoening, blijkt responsief te zijn op hoge doses lorazepam of ECT, waarbij het belang van vroegtijdige herkenning en interventie wordt benadrukt (Jacobowski et al., 2013). ECT is naar voren gekomen als een eerstelijnsbehandeling voor ernstige manie geassocieerd met levensbedreigende fysieke uitputting en delirante manie (Medda et al., 2014). Studies hebben ook gesuggereerd dat ECT effectief is bij de behandeling van delirante manie, waarbij remissie wordt waargenomen binnen enkele ECT-sessies (Lee et al., 2012).

In de context van bipolaire stoornis heeft ECT effectiviteit aangetoond bij de behandeling van depressie, manie en catatonische kenmerken, met positieve resultaten waargenomen in een grote steekproef van patiënten met therapieresistente depressie, manie, gemengde toestanden en catatonie (Perugi et al., 2017). Hoewel ECT veel wordt gebruikt voor ernstige depressieve episodes, blijft het een waardevolle optie voor het beheer van manie, vooral in gevallen waar patiënten onvoldoende hebben gereageerd op monotherapie van de eerste lijn (Chen, 2024).

Over het algemeen wordt ECT beschouwd als een zeer effectieve behandeling voor verschillende psychiatrische stoornissen, waaronder manie, bipolaire depressie, catatonie en clozapine-resistente schizofrenie (Kritzer et al., 2023). De snelle verlichting die ECT biedt bij ernstige depressie, manie en psychose is geassocieerd met een vermindering van het suïciderisico, waarbij de rol ervan in suïcidepreventie wordt benadrukt (Fink et al., 2014). Bovendien is ECT geïdentificeerd als een mogelijke behandeling voor delirante manie, waarbij de veelzijdigheid ervan bij het aanpakken van complexe psychiatrische aandoeningen wordt benadrukt (Wahid et al., 2017).

Huidige onderzoek

Het huidige onderzoek benadrukt de noodzaak om ECT volledig te omarmen als behandeling voor alle episode types bij bipolaire stoornis, ondanks beperkingen bij het verkrijgen van toestemming van patiënten in een acute manische toestand. Daarnaast wordt opgemerkt dat rechts-unilaterale (RUL) ECT vaak wordt gebruikt, terwijl bilaterale elektrodeplaatsing mogelijk een nog hoger responspercentage zou kunnen opleveren.

De auteurs benadrukken dat ECT een standaardbehandeling zou moeten zijn voor alle soorten stemmingsepisodes bij bipolaire stoornis, en dat er voldoende bewijs en ervaring is om de veiligheid en effectiviteit ervan te ondersteunen.

Referenties

Chen, S. (2024). Magnetic seizure therapy vs modified electroconvulsive therapy in patients with bipolar mania. Jama Network Open, 7(4), e247919. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2024.7919

Fink, M., Kellner, C., & McCall, W. (2014). The role of ect in suicide prevention. Journal of Ect, 30(1), 5-9. https://doi.org/10.1097/yct.0b013e3182a6ad0d

Goodwin, G. (2009). Evidence-based guidelines for treating bipolar disorder: revised second edition—recommendations from the british association for psychopharmacology. Journal of Psychopharmacology, 23(4), 346-388. https://doi.org/10.1177/0269881109102919

Jacobowski, N., Heckers, S., & Bobo, W. (2013). Delirious mania. Journal of Psychiatric Practice, 19(1), 15-28. https://doi.org/10.1097/01.pra.0000426324.67322.06

Kritzer, M., Peterchev, A., & Camprodon, J. (2023). Electroconvulsive therapy: mechanisms of action, clinical considerations, and future directions. Harvard Review of Psychiatry, 31(3), 101-113. https://doi.org/10.1097/hrp.0000000000000365

Lee, B., Huang, S., Hsu, W., & Chiu, N. (2012). Clinical features of delirious mania: a series of five cases and a brief literature review. BMC Psychiatry, 12(1). https://doi.org/10.1186/1471-244x-12-65

Luchini, F., Medda, P., Mariani, M., Mauri, M., Toni, C., & Perugi, G. (2015). Electroconvulsive therapy in catatonic patients: efficacy and predictors of response. World Journal of Psychiatry, 5(2), 182. https://doi.org/10.5498/wjp.v5.i2.182

Medda, P., Toni, C., & Perugi, G. (2014). The mood-stabilizing effects of electroconvulsive therapy. Journal of Ect, 30(4), 275-282. https://doi.org/10.1097/yct.0000000000000160

Perugi, G., Medda, P., Toni, C., Mariani, M., Socci, C., & Mauri, M. (2017). The role of electroconvulsive therapy (ect) in bipolar disorder: effectiveness in 522 patients with bipolar depression, mixed-state, mania and catatonic features. Current Neuropharmacology, 15(3), 359-371. https://doi.org/10.2174/1570159×14666161017233642

Popiolek K, Arnison T, Bejerot S, Fall K, Landén M, Nordenskjöld A. Association between electroconvulsive therapy and time to readmission after a manic episode. Acta Psychiatr Scand. 2024;1-13. doi:10.1111/acps.13689

Wahid, N., Chin, G., Turner, A., & Seegan, A. (2017). Clinical response of clozapine as a treatment for delirious mania. Mental Illness, 9(2), 57-58. https://doi.org/10.1108/mi.2017.7182

Yatham, L., Kennedy, S., Parikh, S., Schaffer, A., Beaulieu, S., Alda, M., … & Berk, M. (2012). Canadian network for mood and anxiety treatments (canmat) and international society for bipolar disorders (isbd) collaborative update of canmat guidelines for the management of patients with bipolar disorder: update 2013. Bipolar Disorders, 15(1), 1-44. https://doi.org/10.1111/bdi.12025