De effectiviteit van medicatie voor aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) bij kinderen, adolescenten en volwassenen is uitgebreid bestudeerd en geanalyseerd in diverse onderzoeksartikelen en meta-analyses. In dit artikel geven we een bondig overzicht.
De literatuur biedt inzichten in de vergelijkende werkzaamheid en verdraagbaarheid van orale medicijnen voor ADHD, waaronder amfetaminen, atomoxetine, bupropion, clonidine, guanfacine, methylfenidaat en modafinil (Cortese et al., 2018).
Overwegingen bij Zwangerschap en Comorbiditeiten
Het gebruik van ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap is een punt van zorg, waarbij studies wijzen op verbanden tussen het gebruik van ADHD-medicatie en diverse zwangerschapscomplicaties en ongunstige bevallingsresultaten (Jiang et al., 2018). Een systematische review en meta-analyse vond daarentegen dat ADHD-stimulerende of niet-stimulerende medicatie het risico op depressie niet beïnvloedt, en er is geen significant verband waargenomen tussen ADHD-stimulerende medicatie en angst (Zhang et al., 2023).
Wat betreft comorbiditeiten hebben medicijnen zoals methylfenidaat, alfa-2-agonisten, desipramine en atomoxetine hun werkzaamheid aangetoond bij het verbeteren van ADHD-symptomen bij kinderen met comorbide tics (Bloch et al., 2009). Klinische studies tonen aan dat medicatie voor ADHD effectief is bij gelijktijdig voorkomende stoornissen in het autismespectrum (ASD), hoewel het huidige onderzoek voornamelijk gebaseerd is op kleine klinische studies die voornamelijk zijn uitgevoerd bij kinderen of adolescenten (Johansson et al., 2020).
Medicatietrouw en Langetermijneffecten
De invloed van medicijntrouw op de effectiviteit van ADHD-behandeling is onderzocht. Het is gesuggereerd dat de trouw aan ADHD-medicatiebehandeling vaak suboptimaal is en dat het verbeteren van de ervaringen van ouders en kinderen met de medicatie de trouw kan vergroten en de effectiviteit van de medicatie kan maximaliseren (Khan & Aslani, 2020). Bovendien hebben bewijzen uit gerandomiseerde klinische onderzoeken aangetoond dat het gedrag van behandelaren bij ADHD-zorg van invloed is op medicatiegerelateerde verbetering van ADHD-symptomen (Epstein et al., 2017).
Langetermijneffecten en Toekomstig Onderzoek
De literatuur benadrukt het belang van het overwegen van de langetermijnveiligheid en effectiviteit van ADHD-medicatie bij volwassen patiënten, aangezien het bewijs op dit gebied nog steeds tegenstrijdig zou zijn (Tsujii et al., 2022). Daarnaast is het gebruik van fMRI voorgesteld als een potentieel hulpmiddel voor het monitoren van het therapeutisch effect van ADHD-medicatie (Berberat et al., 2021).
Resultaten en conclusies
| Referentie | Belangrijkste Resultaten | Conclusie |
|---|---|---|
| Berberat, J. et al. (2021) | Medicatie-gebruikende volwassenen met ADHD vertonen verschillende hersenactivatiepatronen tijdens fMRI-taken vergeleken met niet-medicatie-gebruikende volwassenen met ADHD. | Medicatie kan invloed hebben op hersenactiviteit bij volwassenen met ADHD. |
| Bloch, M. et al. (2009) | Behandeling van ADHD bij kinderen met tic-stoornissen vertoont positieve resultaten. | Behandeling van ADHD bij kinderen met tic-stoornissen is effectief. |
| Cortese, S. et al. (2018) | Verschillende medicaties voor ADHD vertonen vergelijkbare effectiviteit en tolerantie bij kinderen, adolescenten en volwassenen. | Diverse medicaties voor ADHD zijn vergelijkbaar effectief en goed te verdragen. |
| Epstein, J. et al. (2017) | Specifieke aspecten van medicatie-gerelateerde zorg door kinderartsen voorspellen verbetering van ADHD-symptomen. | Specifieke medicatie-gerelateerde zorg door kinderartsen kan ADHD-symptomen verbeteren. |
| Hodgkins, P. et al. (2012) | Amfetamine en methylfenidaat zijn complementaire behandelopties voor ADHD. | Amfetamine en methylfenidaat zijn aanvullende behandelingen voor ADHD. |
| Jiang, H. et al. (2018) | Blootstelling aan ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap heeft geen significante invloed op maternale en neonatale uitkomsten. | ADHD-medicatie tijdens zwangerschap heeft geen significante invloed op uitkomsten. |
| Johansson, V. et al. (2020) | Medicatie voor ADHD heeft vergelijkbare effectiviteit voor individuen met of zonder autismespectrumstoornis. | Medicatie voor ADHD is even effectief voor individuen met of zonder autismespectrumstoornis. |
| Khan, M. en Aslani, P. (2020) | Factoren die medicatie-therapietrouw beïnvloeden bij ouders en adolescenten met ADHD. | Verschillende factoren beïnvloeden therapietrouw bij ouders en adolescenten met ADHD. |
| Lu, Y. et al. (2017) | Geen significante associatie tussen medicatiegebruik voor ADHD en prestaties op toelatingsexamens voor hoger onderwijs. | Geen significante associatie tussen medicatiegebruik voor ADHD en prestaties op examens. |
| Tsujii, N. et al. (2022) | Ontwikkeling van een beslissingshulpmiddel en acceptatie onder volwassenen met ADHD betreffende stopzetting van behandeling na remissie. | Ontwikkeling van beslissingshulpmiddel en acceptatie voor stopzetting van behandeling. |
| Zhang, Y. et al. (2023) | ADHD en medicatie hebben geen significante invloed op depressie en angst bij kinderen en adolescenten. | ADHD en medicatie hebben geen significante invloed op depressie en angst. |
Conclusie
De literatuur biedt een uitgebreid inzicht in de effectiviteit van ADHD-medicatie bij diverse populaties, waaronder kinderen, adolescenten en volwassenen. Hoewel psychostimulerende medicijnen aanzienlijke werkzaamheid hebben aangetoond bij het verbeteren van ADHD-symptomen, zijn er overwegingen met betrekking tot hun verdraagbaarheid, veiligheid en langetermijneffecten, vooral bij specifieke populaties zoals zwangere vrouwen en individuen met comorbide aandoeningen.
Geraadpleegde referenties
Berberat, J., Huggenberger, R., Montali, M., Gruber, P., Pircher, A., Lövblad, K., … & Remonda, L. (2021). Brain activation patterns in medicated versus medication-naïve adults with attention-deficit hyperactivity disorder during fmri tasks of motor inhibition and cognitive switching. BMC Medical Imaging, 21(1). https://doi.org/10.1186/s12880-021-00579-3
Bloch, M., Panza, K., Landeros-Weisenberger, A., & Leckman, J. (2009). Meta-analysis: treatment of attention-deficit/hyperactivity disorder in children with comorbid tic disorders. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 48(9), 884-893. https://doi.org/10.1097/chi.0b013e3181b26e9f
Cortese, S., Adamo, N., Giovane, C., Jensen, C., Hayes, A., Carucci, S., … & Cipriani, A. (2018). Comparative efficacy and tolerability of medications for attention-deficit hyperactivity disorder in children, adolescents, and adults: a systematic review and network meta-analysis. The Lancet Psychiatry, 5(9), 727-738. https://doi.org/10.1016/s2215-0366(18)30269-4
Epstein, J., Kelleher, K., Baum, R., Brinkman, W., Peugh, J., Gardner, W., … & Langberg, J. (2017). Specific components of pediatricians’ medication-related care predict attention-deficit/hyperactivity disorder symptom improvement. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 56(6), 483-490.e1. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2017.03.014
Hodgkins, P., Shaw, M., Coghill, D., & Hechtman, L. (2012). Amfetamine and methylphenidate medications for attention-deficit/hyperactivity disorder: complementary treatment options. European Child & Adolescent Psychiatry, 21(9), 477-492. https://doi.org/10.1007/s00787-012-0286-5
Jiang, H., Zhang, X., Jiang, C., & Fu, H. (2018). Maternal and neonatal outcomes after exposure to adhd medication during pregnancy: a systematic review and meta‐analysis. Pharmacoepidemiology and Drug Safety, 28(3), 288-295. https://doi.org/10.1002/pds.4716
Johansson, V., Sandin, S., Chang, Z., Taylor, M., Lichtenstein, P., D’Onofrio, B., … & Halldner, L. (2020). Medications for attention-deficit/hyperactivity disorder in individuals with or without coexisting autism spectrum disorder: analysis of data from the swedish prescribed drug register. Journal of Neurodevelopmental Disorders, 12(1). https://doi.org/10.1186/s11689-020-09352-z
Khan, M. and Aslani, P. (2020). Exploring factors influencing medication adherence from initiation to discontinuation in parents and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder. Clinical Pediatrics, 59(3), 285-296. https://doi.org/10.1177/0009922819900973
Lu, Y., Sjölander, A., Cederlöf, M., D’Onofrio, B., Almqvist, C., Larsson, H., … & Lichtenstein, P. (2017). Association between medication use and performance on higher education entrance tests in individuals with attention-deficit/hyperactivity disorder. Jama Psychiatry, 74(8), 815. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2017.1472
Mulqueen, J., Bartley, C., & Bloch, M. (2013). Meta-analysis. Journal of Attention Disorders, 19(2), 118-124. https://doi.org/10.1177/1087054713504135
Tsujii, N., Okada, T., Usami, M., Kuwabara, H., Fujita, J., Negoro, H., … & Saito, T. (2022). Decision aid development and its acceptability among adults with attention‐deficit/hyperactivity disorders regarding treatment discontinuation after remission. Psychiatry and Clinical Neurosciences Reports, 1(4). https://doi.org/10.1002/pcn5.57
Zhang, Y., Liao, W., Rao, Y., & Gao, W. (2023). Effects of adhd and its medication on depression and anxiety in children and adolescents: a systematic review and meta-analysis.. https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-2446273/v1
