Na goedkeuring door de Eerste en Tweede Kamer treedt per 1 juli 2025 een generiek verbod op nieuwe psychoactieve stoffen (NPS), ook wel designerdrugs genoemd, in werking. In plaats van losse stoffen te verbieden, worden nu hele stofgroepen met vergelijkbare chemische structuren op een nieuwe lijst van de Opiumwet geplaatst. Hierdoor worden alle varianten designerdrugs binnen een groep bij voorbaat verboden voor in eerste instantie een drietal stofgroepen. Maar wat zijn designerdrugs nou precies?
Designerdrugs
Designerdrugs, ook wel nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) genoemd, zijn synthetische drugs die vaak worden gemaakt om de effecten van bestaande illegale drugs na te bootsen. Ze worden vaak op de markt gebracht als legale alternatieven voor drugs zoals cannabis, MDMA, cocaïne, en andere. Enkele bekende soorten designerdrugs zijn:
- Synthetische cannabinoïden: Deze stoffen worden vaak verkocht als “kruidenmengsels” of “kruidenrookmengsels” en worden soms aangeduid met namen als Spice, K2, en andere merkgebonden namen.
- Synthetische cathinonen: Deze stoffen staan ook bekend als “badzout” en kunnen stimulerende effecten hebben die vergelijkbaar zijn met die van amfetaminen en MDMA. Bekende voorbeelden zijn mephedrone, methylone, en alpha-PVP (Flakka).
- Nieuwe benzodiazepinen: Deze stoffen hebben kalmerende en anxiolytische effecten die vergelijkbaar zijn met voorgeschreven benzodiazepinen zoals diazepam (Valium) en alprazolam (Xanax). Voorbeelden zijn etizolam, flubromazolam, en clonazolam.
- Synthetische opioïden: Deze stoffen bootsen de effecten van opioïden na, zoals morfine en heroïne. Voorbeelden zijn U-47700 en AH-7921.
- Nieuwe psychedelica: Deze stoffen kunnen hallucinogene effecten hebben die vergelijkbaar zijn met die van klassieke psychedelica zoals LSD en psilocybine. Voorbeelden zijn 2C-B, 25I-NBOMe, en 4-AcO-DMT.
- Nieuwe dissociatieven: Deze stoffen hebben dissociatieve effecten die vergelijkbaar zijn met die van ketamine en fencyclidine (PCP). Voorbeelden zijn methoxetamine (MXE) en diphenidine.
- Nieuwe stimulanten: Deze stoffen hebben stimulerende effecten die vergelijkbaar zijn met die van cocaïne en amfetaminen. Voorbeelden zijn 4-MMC (mephedrone) en 3-MMC.
Waarom worden designerdrugs gemaakt?
De belangrijkste reden voor het maken van designerdrugs is om juridische mazen in de wet te exploiteren. Door kleine veranderingen aan te brengen in de chemische structuur van bestaande illegale drugs, kunnen producenten nieuwe verbindingen creëren die (nog) niet specifiek verboden zijn.
Risico’s en gevaren
Designerdrugs kunnen zeer gevaarlijk zijn omdat hun effecten en bijwerkingen vaak onbekend zijn. Ze worden meestal niet uitgebreid getest op veiligheid, en gebruikers kunnen ernstige gezondheidsproblemen ondervinden, waaronder vergiftiging, psychoses, en zelfs de dood.
Het is belangrijk op te merken dat de lijst van designerdrugs voortdurend verandert, aangezien chemici voortdurend nieuwe verbindingen ontwikkelen om bestaande wetgeving te omzeilen. Met het nieuwe generieke verbod in Nederland zullen hele stofgroepen met vergelijkbare chemische structuren verboden worden, wat betekent dat de overheid zich zal richten op het verbieden van groepen van stoffen in plaats van individuele verbindingen.