Tussen de 50 en 60% van de mensen maakt hun zelfmoordgedachten en -gedrag niet bekend aan andere mensen en blijft daarom ongeïdentificeerd en mogelijk onbehandeld. Dit blijkt uit een nieuwe sytematische review en meta-analyse van meer dan 100 onderzoeken met ruim 1.000.000 deelnemers. De resultaten zijn gepubliceerd in Clinical Psychological Review.
Het delen van suïcidale gedachten en gedragingen, gedefinieerd als gedachten, plannen of pogingen, met andere mensen biedt de mogelijkheid tot interventie en preventie. De huidige studie is de eerste die alle beschikbare studies meta-analyseert om de prevalentie van het delen te schatten, bij wie mensen dit doen, en om factoren te onderzoeken die van invloed zijn op het delen.
Prevalentie zelfdoding
De prevalentie van zelfdoding in Nederland is ongeveer 10,6 per 100.000 mensen per jaar. Dit cijfer is gebaseerd op gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) uit 2019.
In mei 2023 deelde het Centraal Bureau voor de Statistiek de cijfers rondom zelfdoding van het afgelopen jaar. In 2022 maakten 1916 mensen een einde aan hun leven, 54 meer dan in 2021. Dat zijn gemiddeld ruim vijf zelfdodingen per dag. Sinds 2018 is het aantal zelfdodingen per 100 duizend inwoners stabiel. Bij jongeren onder de 30 jaar is zelfdoding de meest voorkomende doodsoorzaak. Ruim twee keer zo veel mannen (1.315) als vrouwen (601) maakten in 2022 een einde aan hun leven. Onder vrouwen is het aantal zelfdodingen sinds 2018 iets gedaald, onder mannen nam het licht toe.
Prevalentie zelfmoordgedachten
Zelfmoordgedachten kunnen voorkomen bij mensen van alle leeftijden en achtergronden. De frequentie van zelfmoordgedachten kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals individuele omstandigheden, geestelijke gezondheid, sociale ondersteuning en stressniveaus.
Helaas is het moeilijk om exacte cijfers te geven over de frequentie van zelfmoordgedachten, omdat mensen niet altijd openlijk over deze gedachten praten of ze melden. Er zijn echter schattingen en onderzoeken die een idee kunnen geven van de prevalentie.
Volgens een onderzoek van het Trimbos-instituut, een Nederlands kennisinstituut voor geestelijke gezondheid en verslaving, rapporteerde ongeveer 8% van de Nederlandse volwassenen in 2020 ooit in hun leven gedachten aan zelfmoord te hebben gehad. Dit onderzoek, genaamd ‘Geestelijke gezondheid volwassenen: Kerncijfers uit de Mentaal Vitaal Monitor 2020’, biedt enige inzichten in de prevalentie van zelfmoordgedachten in Nederland.
Volgens gegevens van de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ervaren ongeveer 4,3% van de volwassenen in de Verenigde Staten op enig moment in hun leven suïcidale gedachten. Onder jongeren kan dit percentage hoger zijn.
Databases werden doorzocht op studies die data rapporteerden van mensen die zelfmoordgedachten of -gedrag hadden ervaren (inclusief degenen die door zelfmoord waren overleden) en of ze dit hadden gedeeld.
Resultaten
Bijna 100 onderzoeken met 1.044.629 deelnemers werden opgenomen in de algehele prevalentieanalyse. De resultaten toonden aan dat minder dan de helft van de mensen zelfmoordgedachten of -gedrag deelde: 45,9% (95%CI 41,9-49,9%, PI 12,3-81,8%; k = 94). Hoge heterogeniteit, gebruikelijk in prevalentiestudies, werd gevonden (Q[93] = 130.584, p < .001; I2 = 99,9%). Er werd geen publicatiebias geconstateerd. Het verwijderen van bias veranderde de prevalentieschatting niet, maar zorgde wel voor strakkere voorspellingsintervallen: 45,6% (95%CI 43,4-47,9%, PI 35,8-55,7%; k = 33).
Het delen van suïcidale gedachten en gedragingen hield verband met een hogere prevalentie van psychiatrische stoornissen, vrouwelijk geslacht en een langer tijdsbestek van suïcidale gedachten of gedrag. De prevalentie van delen was lager bij mensen die stierven door zelfmoord, in vergelijking met steekproeven uit de gemeenschap, en lager wanneer ze mondeling werden gerapporteerd in plaats van online geschreven. Het delen, en de verhoudingen van het delen, aan familieleden, was numeriek hoger dan aan vrienden of professionals, maar kon niet direct worden vergeleken.
Conclusie
Concluderend, tussen de 50 en 60% van de mensen maakt hun zelfmoordgedachten en -gedrag niet bekend aan andere mensen en blijft daarom ongeïdentificeerd en mogelijk onbehandeld.
Hallford DJ, Rusanov D, Winestone B, Kaplan R, Fuller-Tyszkiewicz M, Melvin G. Disclosure of suicidal ideation and behaviours: A systematic review and meta-analysis of prevalence. Clin Psychol Rev. 2023 Apr;101:102272. doi: 10.1016/j.cpr.2023.102272. Epub 2023 Mar 26. PMID: 37001469.
