In een nieuwe systematische review is gekeken naar de effectiviteit en veiligheid van ketamine gecombineerd met psychotherapie voor de behandeling van posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Ketamine
Ketamine is een medicijn dat in de jaren 60 werd ontwikkeld als een verdovingsmiddel voor gebruik tijdens chirurgische ingrepen. Het staat bekend om zijn snelle werking en de mogelijkheid om bewustzijnsverlies te veroorzaken zonder dat de ademhaling stopt. Naast zijn anesthetische eigenschappen, heeft ketamine ook andere effecten op het lichaam en de geest.
Ketamine is in de afgelopen jaren meer aandacht gaan krijgen vanwege de mogelijke toepassingen ervan in de behandeling van depressie, angst en posttraumatische stressstoornis (PTSS). Het kan snel en effectief zijn bij patiënten die niet reageren op traditionele behandelingen, zoals antidepressiva en therapie. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de manier waarop ketamine de hersenen beïnvloedt, waaronder de verhoogde afgifte van de neurotransmitter glutamaat en de stimulatie van de groei van zenuwcellen.
Trimbos
Het Trimbos-instituut is het Nederlandse kennisinstituut voor geestelijke gezondheid en verslavingszorg. Het instituut heeft verschillende rapporten en artikelen gepubliceerd over het gebruik van ketamine.
Het Trimbos-instituut erkent dat er in de afgelopen jaren veelbelovende resultaten zijn geboekt bij het gebruik van ketamine voor de behandeling van depressie, angst en PTSS. Er is echter nog meer onderzoek nodig om de effectiviteit op lange termijn, veiligheid en bijwerkingen van deze behandelingen beter te begrijpen. Het instituut wijst erop dat het gebruik van ketamine voor de behandeling van psychische aandoeningen alleen onder strikte medische supervisie moet plaatsvinden.
Het Trimbos-instituut waarschuwt ook voor het recreatief gebruik van ketamine, dat kan leiden tot verslaving en ernstige bijwerkingen, waaronder hallucinaties, dissociatie en schade aan het urinewegstelsel. Het instituut benadrukt dat ketamine alleen mag worden gebruikt zoals voorgeschreven door een arts en dat het recreatieve gebruik ervan illegaal en gevaarlijk is.
Kortom, het Trimbos-instituut erkent de mogelijke therapeutische voordelen van ketamine bij de behandeling van bepaalde psychische aandoeningen, maar waarschuwt ook voor de risico’s van misbruik en benadrukt dat het gebruik ervan alleen onder strikte medische supervisie moet plaatsvinden.
Resultaten review
De resultaten van de review (gebaseerd op totaal 10 studies die aan de inclusiecriteria voldeden) suggereren dat ketamine-ondersteunde psychotherapie een veelbelovende behandeloptie kan zijn voor PTSS, waarbij verschillende studies significante verbeteringen rapporteren in PTSS-symptomen en gerelateerde uitkomsten.
De auteurs benadrukken ook de mogelijke risico’s van ketaminegebruik, waaronder dissociatieve ervaringen en het risico op misbruik, en benadrukken de noodzaak van verder onderzoek om dosering, toediening en veiligheidsprotocollen te optimaliseren.
PTSS
Posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een psychische aandoening die kan ontstaan na het meemaken of getuige zijn van een traumatische gebeurtenis, zoals een ernstig ongeval, seksueel geweld, militaire strijd, natuurrampen, of een andere vorm van geweld. Mensen met PTSS kunnen last hebben van flashbacks, nachtmerries, verhoogde angst en spanning, vermijding van herinneringen en situaties die hen aan de traumatische gebeurtenis doen denken, en veranderingen in stemming en gedrag.
PTSS kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en het dagelijks functioneren van een persoon. Het kan leiden tot problemen met werk, relaties en algemene welzijn. Behandelingen voor PTSS zijn gericht op het verminderen van symptomen en het verbeteren van het dagelijks functioneren. Deze kunnen bestaan uit psychotherapieën zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), exposure therapie, EMDR, en medicatie zoals antidepressiva en anxiolytica.
Conclusie
Over het algemeen biedt de review bewijs ter ondersteuning van de potentiële doeltreffendheid van ketamine-ondersteunde psychotherapie voor de behandeling van PTSS, maar verder onderzoek is nodig om de veiligheid en langetermijneffectiviteit ervan te bepalen.
Hoewel ketamine als behandeling voor depressie en andere psychische aandoeningen veelbelovend lijkt, is er nog steeds meer onderzoek nodig naar de langetermijneffecten van het gebruik ervan en de mogelijke bijwerkingen. Bovendien kan ketamine verslavend zijn en misbruik ervan kan leiden tot hallucinaties, dissociatie en andere ongewenste effecten.
Philipp-Muller AE, Stephenson CJ, Moghimi E, et al. Combining Ketamine and Psychotherapy for the Treatment of Posttraumatic Stress Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Clin Psychiatry. 2023;84(2). Accessed februari 21, 2023. https://www.qxmd.com/r/36752752
