Bipolaire stoornis en ADHD zijn twee verschillende psychiatrische aandoeningen die overlappende symptomen kunnen vertonen, wat de diagnose en behandeling kan compliceren.
Bipolaire stoornis wordt gekenmerkt door stemmingswisselingen die emotionele hoogtes (manie of hypomanie) en laagtes (depressie) omvatten, terwijl ADHD vooral wordt gekenmerkt door persistente patronen van onoplettendheid en/of hyperactiviteit-impulsiviteit. Het begrijpen van de verschillen tussen deze aandoeningen is cruciaal voor effectief beheer en behandeling.
De overlap tussen bipolaire Stoornis en ADHD
Bipolaire stoornis wordt vaak verkeerd gediagnosticeerd, met name als unipolaire depressie, vanwege de overlap in symptomen met andere stemmingsstoornissen. Studies geven aan dat ongeveer 60% van de patiënten die behandeling zoeken voor depressie mogelijk verkeerd wordt gediagnosticeerd met unipolaire depressie in plaats van bipolaire stoornis (Phillips & Kupfer, 2013). Deze verkeerde diagnose kan leiden tot onjuiste behandelstrategieën, aangezien het beheer van bipolaire stoornis specifieke farmacologische interventies vereist, zoals stemmingsstabilisatoren en atypische antipsychotica, die sterk verschillen van de stimulantia die typisch worden gebruikt om ADHD te behandelen (Yatham et al., 2018; Licht, 2011). Daarnaast kan de loop van bipolaire stoornis beginnen met depressieve episoden, wat de diagnose verder kan vertroebelen, vooral bij jongere populaties (Hu et al., 2019).
De differentiaaldiagnose tussen ADHD en bipolaire stoornis is cruciaal, omdat onjuiste behandeling kan leiden tot verergerende symptomen en een verhoogd risico op negatieve uitkomsten, zoals verslavingsstoornissen, die veelvoorkomende comorbiditeiten zijn in beide aandoeningen (Cunningham et al., 2020; Tokumitsu et al., 2023). Behandelaren moeten waakzaam zijn bij het beoordelen van het volledige spectrum van symptomen en hun impact op het functioneren om een verkeerde diagnose te voorkomen.
Behandelopties voor comorbide bipolaire stoornis en ADHD
Het behandeltraject voor mensen met zowel bipolaire stoornis als ADHD wordt bemoeilijkt door de mogelijkheid dat bepaalde ADHD-medicijnen manische episodes kunnen veroorzaken bij patiënten met een bipolaire stoornis. Zo zijn stimulerende medicijnen, die vaak worden gebruikt om ADHD te behandelen, in verband gebracht met stemmingsontregeling bij mensen met comorbide stemmingsstoornissen (Brikell et al., 2021). Hierdoor moeten clinici voorzichtig zijn bij het voorschrijven van deze medicijnen, waarbij vaak gekozen wordt voor niet-stimulerende alternatieven zoals atomoxetine of bupropion, die mogelijk een lager risico hebben om manische symptomen te verergeren (Kumar & Varambally, 2017; Shier et al., 2012).
Op het gebied van farmacologische behandeling worden stemmingsstabilisatoren zoals lithium en anticonvulsiva zoals lamotrigine vaak gebruikt om symptomen van een bipolaire stoornis te beheersen (Öncü et al., 2013). Lamotrigine heeft vooral veelbelovende resultaten laten zien bij de behandeling van stemmingsstoornissen, terwijl het ook ADHD-symptomen aanpakt, waardoor het een potentiële kandidaat is voor patiënten met comorbide aandoeningen (Öncü et al., 2013). Atypische antipsychotica, zoals risperidon, kunnen ook effectief zijn (Vitiello et al., 2012).
Gedragsinterventies zoals psycho-educatie, cognitieve gedragstherapie (CGT) en gezinstherapie kunnen helpen om de gedragsuitdagingen die gepaard gaan met beide aandoeningen aan te pakken (Salvi et al., 2021; Katzman et al., 2017). Deze therapeutische benaderingen zijn erop gericht om copingstrategieën te verbeteren en gezinsdynamiek te verbeteren, wat patiënten en hun families kan versterken om symptomen effectief te beheren.
Conclusie
Samenvattend, hoewel bipolaire stoornis en ADHD overlappende symptomen kunnen vertonen, zijn het fundamenteel verschillende aandoeningen die verschillende behandelingsbenaderingen vereisen. Een accurate diagnose is essentieel om mismanagement te voorkomen en om effectieve zorg te bieden die is afgestemd op de specifieke behoeften van de patiënt. Een multidisciplinaire aanpak kan het beheer van deze complexe gevallen verbeteren, wat uiteindelijk leidt tot betere resultaten voor patiënten.
Referenties
Brikell, I., Wimberley, T., Albiñana, C., Pedersen, E., Vilhjálmsson, B., Agerbo, E., … & Dalsgaard, S. (2021). Genetic, clinical, and sociodemographic factors associated with stimulant treatment outcomes in adhd. American Journal of Psychiatry, 178(9), 854-864. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2020.20121686
Brus, M., Solanto, M., & Goldberg, J. (2014). Adult adhd vs. bipolar disorder in the dsm-5 era. Journal of Psychiatric Practice, 20(6), 428-437. https://doi.org/10.1097/01.pra.0000456591.20622.9e
Brancati, G., Nunes, A., Scott, K., O′Donovan, C., Cervantes, P., Grof, P., … & Alda, M. (2023). Differential characteristics of bipolar i and ii disorders: a retrospective, cross-sectional evaluation of clinical features, illness course, and response to treatment. International Journal of Bipolar Disorders, 11(1). https://doi.org/10.1186/s40345-023-00304-9
Cunningham, R., Crowe, M., Stanley, J., Haitana, T., Pitama, S., Porter, R., … & Lacey, C. (2020). Gender and mental health service use in bipolar disorder: national cohort study. Bjpsych Open, 6(6). https://doi.org/10.1192/bjo.2020.117
Duffy, A. (2012). The nature of the association between childhood adhd and the development of bipolar disorder: a review of prospective high-risk studies. American Journal of Psychiatry, 169(12), 1247-1255. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2012.11111725
Ghaffary, A., Bidaki, R., & Hosseinpoor, S. (2013). Determining the prevalence of attention deficit hyperactivity disorder (adhd) in patients with bipolar disorder type i (bid) within their remission phase. Galen Medical Journal, 2(4). https://doi.org/10.31661/gmj.v2i4.45
Hamshere, M., Stergiakouli, E., Langley, K., Martin, J., Holmans, P., Kent, L., … & Craddock, N. (2013). Shared polygenic contribution between childhood attention-deficit hyperactivity disorder and adult schizophrenia. The British Journal of Psychiatry, 203(2), 107-111. https://doi.org/10.1192/bjp.bp.112.117432
Hassan, A., Agha, S., Langley, K., & Thapar, A. (2011). Prevalence of bipolar disorder in children and adolescents with attention-deficit hyperactivity disorder. The British Journal of Psychiatry, 198(3), 195-198. https://doi.org/10.1192/bjp.bp.110.078741
Hu, Y., Chen, K., Chang, I., & Shen, C. (2019). Critical predictors for the early detection of conversion from unipolar major depressive disorder to bipolar disorder: nationwide population-based retrospective cohort study (preprint).. https://doi.org/10.2196/preprints.14278
Katzman, M., Bilkey, T., Chokka, P., Fallu, A., & Klassen, L. (2017). Adult adhd and comorbid disorders: clinical implications of a dimensional approach. BMC Psychiatry, 17(1). https://doi.org/10.1186/s12888-017-1463-3
Kumar, V. and Varambally, S. (2017). Atomoxetine induced hypomania in a patient with bipolar disorder and adult attention deficit hyperactivity disorder. Indian Journal of Psychological Medicine, 39(1), 89-91. https://doi.org/10.4103/0253-7176.198954
Licht, R. (2011). Lithium: still a major option in the management of bipolar disorder. CNS Neuroscience & Therapeutics, 18(3), 219-226. https://doi.org/10.1111/j.1755-5949.2011.00260.x
Liu, C., Lan, C., & Chen, Y. (2014). Atomoxetine-induced mania with auditory hallucination in an 8-year-old boy with attention-deficit/hyperactivity disorder and tic disorder. Journal of Child and Ad
