Er zijn verschillende behandelopties voor mensen met een angststoornis. Niet-medicamenteuze behandelopties kunnen op zichzelf of in combinatie met medicatie worden gebruikt om verlichting te bieden bij angstsymptomen. In dit artikel worden zowel de medicamenteuze als niet-medicamenteuze behandelopties bij angst besproken. Ook wordt ingegaan op de verschillende angststoornissen.
Naar schatting heeft ongeveer 19% van de volwassen bevolking in Nederland ooit in hun leven een angststoornis gehad. Dat komt neer op ongeveer 3,4 miljoen mensen. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen twee keer zo vaak last hebben van een angststoornis als mannen. Gegeneraliseerde angststoornis en sociale angststoornis zijn de meest voorkomende angststoornissen bij volwassenen in Nederland.
Angststoornis
Een angststoornis is een psychische aandoening die wordt gekenmerkt door overmatige angst en zorgen die moeilijk te beheersen zijn en die het dagelijkse leven van een persoon kunnen verstoren. Mensen met een angststoornis kunnen voortdurend bang zijn voor bepaalde situaties, voorwerpen of activiteiten, of ze kunnen zich zorgen maken over onrealistische of overdreven gevaren.
Er zijn verschillende soorten angststoornissen, waaronder gegeneraliseerde angststoornis, paniekstoornis, sociale angststoornis, specifieke fobieën en obsessief-compulsieve stoornis. Mensen met een angststoornis kunnen symptomen ervaren zoals hartkloppingen, zweten, trillen, kortademigheid, misselijkheid en duizeligheid.
Gegeneraliseerde angststoornis (GAS): Dit is een aandoening waarbij iemand voortdurend bezorgd is over dagelijkse dingen, zoals werk, gezondheid of familie, en deze zorgen moeilijk kan beheersen. Mensen met GAS ervaren vaak symptomen zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid en spierpijn.
Paniekstoornis: Mensen met een paniekstoornis hebben onverwachte en terugkerende paniekaanvallen, die gepaard kunnen gaan met symptomen zoals hartkloppingen, zweten, trillen, kortademigheid, misselijkheid en duizeligheid. Mensen met een paniekstoornis kunnen ook bang zijn voor toekomstige paniekaanvallen en vermijden daarom bepaalde situaties.
Sociale angststoornis: Dit is een aandoening waarbij iemand angst heeft voor sociale situaties en bang is om beoordeeld of afgewezen te worden door anderen. Mensen met sociale angststoornis vermijden vaak sociale situaties en kunnen symptomen ervaren zoals zweten, blozen, trillen en moeite hebben met spreken.
Specifieke fobieën: Dit zijn angsten voor specifieke dingen, zoals hoogtes, spinnen, vliegen of bloed. Mensen met specifieke fobieën vermijden vaak de dingen waar ze bang voor zijn en kunnen paniek- of angstsymptomen ervaren als ze worden blootgesteld aan hun fobie.
Obsessief-compulsieve stoornis (OCS): Dit is een aandoening waarbij iemand obsessieve gedachten en/of dwangmatig gedrag ervaart. Mensen met OCS kunnen bijvoorbeeld obsessieve gedachten hebben over ziekte of veiligheid en dwangmatig gedrag vertonen, zoals herhaaldelijk handen wassen of controleren of deuren op slot zijn.
Er zijn verschillende niet-medicamenteuze behandelopties van angst, waaronder cognitieve gedragstherapie (CGT), op mindfulness gebaseerde interventies, ontspanningstechnieken, lichaamsbeweging en dieetveranderingen. CGT is bijzonder effectief bij angst omdat het individuen helpt negatieve denkpatronen te identificeren en te veranderen die kunnen bijdragen aan angstsymptomen. Op mindfulness gebaseerde interventies kunnen ook nuttig zijn door individuen te leren zich te concentreren op het huidige moment en hun gedachten en gevoelens te accepteren zonder oordeel.
Ontspanningstechnieken, zoals diepe ademhalingsoefeningen en progressieve spierontspanning, kunnen helpen bij het verminderen van fysieke symptomen van angst, zoals spierspanning en een snelle hartslag. Lichaamsbeweging kan gunstig zijn voor angst omdat het endorfines vrijgeeft, de slaap verbetert en stress vermindert. Dieetveranderingen, zoals het verminderen van cafeïne- en suikerinname, kunnen ook nuttig zijn voor sommige mensen met angst.
Niet-medicamenteuze behandelopties
Mindfulness-gebaseerde interventies: Mindfulness-gebaseerde interventies blijken effectief te zijn bij het verminderen van symptomen van angst. Mindfulness-meditatie en acceptatie-gebaseerde interventies, zoals Acceptance and Commitment Therapy (ACT) en Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR), zijn aangetoond om angstsymptomen te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.
Cognitieve Gedragstherapie (CGT): CGT is een soort gesprekstherapie die mensen helpt negatieve denkpatronen en gedragingen te identificeren en te veranderen die bijdragen aan angst. CGT is effectief gebleken bij het verminderen van angstsymptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven bij personen met angststoornissen.
Lichaamsbeweging: Regelmatige lichaamsbeweging is aangetoond om symptomen van angst te verminderen. Lichaamsbeweging kan helpen stress te verminderen en de stemming te verbeteren, en kan ook de cognitieve functie verbeteren.
Ontspanningstechnieken: Technieken zoals progressieve spierontspanning, diep ademhalen en visualisatie kunnen helpen bij het verminderen van symptomen van angst door ontspanning te bevorderen en stress te verminderen.
Dieetveranderingen: Bepaalde dieetveranderingen, zoals het verminderen van de inname van cafeïne en het verhogen van de inname van omega-3-vetzuren, kunnen helpen bij het verminderen van symptomen van angst.
Slaaphygiëne: Voldoende slaap krijgen en goede slaaphygiëne beoefenen kan ook helpen bij het verminderen van symptomen van angst. Dit omvat het handhaven van een regelmatig slaapschema, het vermijden van cafeïne en alcohol voor het slapengaan en het creëren van een ontspannende bedtijdroutine.
Medicamenteuze behandelopties
In Nederland behoren de zogenaamde Selectieve Serotonine Heropnameremmers (SSRI’s) tot de meest voorgeschreven medicijnen tegen angststoornissen. Deze medicijnen hebben een angstverminderend effect en werken doordat ze de concentratie van de neurotransmitter serotonine in de hersenen verhogen. Enkele veelvoorkomende SSRI’s die voorgeschreven worden bij angststoornissen zijn bijvoorbeeld sertraline (Zoloft), escitalopram (Lexapro) en fluoxetine (Prozac). Daarnaast worden ook benzodiazepines, zoals lorazepam (Temesta) en diazepam (Valium), soms voorgeschreven als kortdurende behandeling van ernstige angstklachten.
SSRI’s
Selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s): SSRI’s zijn een type antidepressivum dat ook effectief kan zijn bij de behandeling van angststoornissen. Deze medicijnen werken door het verhogen van het niveau van serotonine in de hersenen, wat kan helpen bij het reguleren van de stemming en het verminderen van angstsymptomen.
Benzodiazepinen
Benzodiazepinen zijn een type medicatie dat wordt gebruikt om angststoornissen te behandelen, maar ze worden over het algemeen alleen voorgeschreven voor kortdurend gebruik vanwege het risico op afhankelijkheid en ontwenningsverschijnselen. Benzodiazepinen werken door de activiteit van een neurotransmitter genaamd GABA te versterken, wat kan helpen bij het verminderen van angstsymptomen.
Buspiron
Buspiron is een medicijn dat specifiek wordt gebruikt om angststoornissen te behandelen. Het werkt door binding aan serotonine- en dopamine-receptoren in de hersenen, wat kan helpen bij het verminderen van angstsymptomen.
Beta-blokkers
Beta-blokkers zijn een type medicatie dat meestal wordt gebruikt om hoge bloeddruk te behandelen, maar ze kunnen ook effectief zijn bij het verminderen van fysieke symptomen van angst, zoals een snelle hartslag en trillen. Beta-blokkers werken door de effecten van adrenaline in het lichaam te blokkeren.
Pregabaline
Pregabaline is een medicijn dat is goedgekeurd voor de behandeling van gegeneraliseerde angststoornis. Het werkt door de afgifte van bepaalde neurotransmitters in de hersenen te verminderen, wat kan helpen bij het verminderen van angstsymptomen.
