In een nieuwe studie is het risico onderzocht op hart- en vaatziekten geassocieerd met antipsychotica bij personen met schizofrenie.
Richtlijn schizofrenie
Het verhoogde risico op plotselinge hartdood is volgens de richtlijn Schizofrenie niet verschillend voor de verschillende antipsychotica. Men dient zich volgens het document wel te realiseren dat het risico op plotselinge hartdood toeneemt bij hogere doseringen.
Bij alle antipsychotica dient men alert te zijn op interacties met andere geneesmiddelen die zelf tot QTc-verlenging leiden en/of die tot verhoging van de bloedspiegel van het antipsychoticum kunnen leiden; dit geldt in het bijzonder voor sertindol en pimozide.
De studie
Een case-control studie werd uitgevoerd bij personen met de diagnose schizofrenie in Shandong, China. De casusgroep omvatte personen met de diagnose incidentele HVZ tussen 2012 en 2020. Elk geval werd willekeurig gematcht met maximaal drie controles. De onderzoekers gebruikten gewogen logistische regressiemodellen om het risico op HVZ geassocieerd met antipsychotica te beoordelen en beperkte kubische spline-analyse om de dosis-responsrelatie te onderzoeken.
In totaal werden 2493 gevallen en 7478 gematchte controles opgenomen in de analyse. Vergeleken met niet-gebruikers was het gebruik van antipsychotica geassocieerd met een hoger risico op HVZ (gewogen OR=1,54, 95% BI 1,32 tot 1,79), waarbij het risico voornamelijk werd veroorzaakt door ischemische hartziekten (gewogen OR=2,26, 95% BI 1,71 tot 2,99). Behandelingen met haloperidol, aripiprazol, quetiapine, olanzapine, risperidon, sulpiride en chloorpromazine gingen gepaard met een verhoogd risico op HVZ. Er werd een niet-lineaire dosis-responsrelatie waargenomen tussen de dosering van antipsychotica en het risico op hart- en vaatziekten, met een sterke toename van het risico in het begin en daarna afvlakking bij hogere doses.
Antipsychotica bij vrouwen
In een overzichtsartikel in Tijdschrift voor Psychiatrie is specifiek gekeken naar antipsychotica bij vrouwen, inclusief hart- en vaatziekten:
-Vrouwen met schizofrenie-spectrumstoornis hebben vaker last van een verhoogd QTc-interval door antipsychotica dan mannen (7,3% vs. 3,2%).
-Antipsychotica zoals amisulpride, risperidon, olanzapine en quetiapine brengen een sterk verhoogd risico op QTc-verlenging met zich mee.
-Ouderen lopen een groter risico op levensbedreigende hartritmestoornissen, zoals torsades de pointes (TdP), vanwege aanvullende risicofactoren zoals hartaandoeningen en elektrolytveranderingen. Artsen moeten extra voorzichtig zijn bij (oudere) vrouwen, vooral bij die met een voorgeschiedenis van hartaandoeningen.
-Vrouwelijke antipsychoticagebruikers hebben een verhoogd risico op het metabool syndroom, met een relatief risico van 1,7 ten opzichte van mannen.
-Dit verhoogde risico vergroot ook het risico op hart- en vaatziekten.
-Vrouwelijke gebruikers hebben een hogere prevalentie van abdominale adipositas, wat een sterke voorspeller is voor het ontwikkelen van diabetes mellitus.
-Overwegen van antipsychotica met minimale gewichtstoename, zoals aripiprazol, kan daarom verstandig zijn.
Conclusie
Het gebruik van antipsychotica was in deze studie geassocieerd met een verhoogd risico op incidente HVZ bij personen met schizofrenie, en het risico varieerde aanzienlijk tussen verschillende antipsychotica en specifieke HVZ.
Klinische implicaties van de studie
Voorschrijvers dienen het cardiovasculaire risico van antipsychotica in overweging te nemen en het juiste type en de juiste dosis geneesmiddelen te kiezen bij de behandeling van schizofrenie.
Peng P, Li J, Chen Y, Li M, Ma F, Ji S, Sun S, Tang F. Associations between antipsychotics and the risk of incident cardiovascular diseases in individuals with schizophrenia: a nested case-control study. BMJ Ment Health. 2023 Jun;26(1):e300501. doi: 10.1136/bmjment-2022-300501. PMID: 37290905.
