Emerhese Flevoland heeft, in samenwerking met cliënten met een autismespectrumstoornis en TNO een gepersonaliseerde app de Stress Autism Mate (SAM) ontwikkeld. SAM is een zelfhulptool om inzicht te krijgen in de eigen dagelijkse stresspatronen. SAM heeft als doel om cliënten met een autismespectrumstoornis te ondersteunen zelfstandig hun ervaren stress te leren managen door hen inzicht te geven in hun stresspatronen en daaropvolgend persoonlijke stresstips te geven.
Waar stress een centrale rol speelt in het leven van mensen met langdurige psychiatrische aandoeningen, mist een instrumentele aanpak in de omgang met de dagelijkse ervaring van stress. Reguliere behandelingen voor stress bestaan uit het maken van stresssignaleringsschema’s, welke afhangen van het vermogen van de cliënt om zelfstandig zijn of haar stressniveau te kunnen herkennen en vervolgens deze proactief te kunnen verminderen (d.m.v. tips en externe aansturing).
Ook het aandeel van e-mental health, en specifiek de toevoeging van elektronische hulpmiddelen (apps), groeit binnen de GGZ en biedt mogelijkheden in preventie en is aanvullend bij behandeling. Het gebruik van apps en online mogelijkheden vergroot niet alleen het bereik, maar het maakt cliënten ook minder afhankelijk van de zorg (Alpay, Verhoef, & van Wely, 2015; Riper et al., 2013).
Zelfhulptool
Toch blijkt voor cliënten van Emerhese Flevoland, het autisme expertisecentrum van GGz Centraal, het gebruik van bestaande apps niet geschikt vanwege het niet passende taalgebruik en het ontbreken van personalisatie. De cliënten van Emerhese kunnen echter wel hun voordeel doen met persoonlijke, realtime stress management en begeleiding. Emerhese Flevoland heeft daarom, in samenwerking met cliënten met een autismespectrumstoornis en TNO, een gepersonaliseerde app – de Stress Autism Mate (SAM) – ontwikkeld. SAM is een zelfhulptool om inzicht te krijgen in de eigen dagelijkse stresspatronen.
Werkwijze
SAM heeft als doel om cliënten met een autismespectrumstoornis te ondersteunen zelfstandig hun ervaren stress te leren managen door hen inzicht te geven in hun stresspatronen en daaropvolgend persoonlijke stresstips te geven. SAM laat ook zien wat er al goed gaat. En dat is vaak meer dan mensen denken.
De app laat mensen 4 keer per dag nadenken over de activiteiten van de afgelopen 4 uur, waarna SAM 7 stressvragen stelt die geschikt zijn voor de doelgroep. SAM berekent vervolgens het stressniveau en koppelt dit terug aan de gebruiker. Deze kan dan aangeven of het klopt of niet. Ook ontvangt de gebruiker een eigen ingevoerde stresstip om de stress te kunnen verlagen. SAM geeft in een overzichtelijke visuele weergave weer hoe de dag en de week is verlopen en waarin patronen makkelijk te zien zijn. Daarnaast kan de gebruiker zien welke activiteiten over het algemeen goed gaan en welke niet.
Onderzoek
SAM is wetenschappelijk onderzocht, zowel kwantitatief als kwalitatief. Resultaten laten zien dat SAM de gebruikers helpt om hun stress te herkennen en te verminderen, de zelfredzaamheid verbetert sterk (van passieve naar actieve coping) en de kwaliteit van leven wordt als significant beter gescoord. Deze resultaten blijven 2 maanden na het gebruik van SAM nog bestaan.
STresssignaleringsAPP (STAPP)
Vanwege het succes, zowel subjectief ervaren binnen de cliëntpopulatie als effectief bevonden in (lopend) wetenschappelijk onderzoek, wordt SAM vertaald en beschikbaar gesteld voor andere doelgroepen. In 2022 komt SAM junior uit, een kosteloze app voor en door jongeren met autisme.
De STresssignaleringsAPP (STAPP) wordt verder voor iedere doelgroep passend gemaakt door het juiste taalgebruik, gevoel en gebruiksgemak en vragen te stellen passend bij de doelgroep. Door de algoritmische bepaling van het stressniveau, gebaseerd op een viermaal daagse voltooiing van persoonlijke vragenlijsten met betrekking tot de ervaren stress en ontspanning, krijgt de cliënt gepersonaliseerde tips en aansturing om het stressniveau te verlagen of de ontspanning vast te houden. STAPP maakt een patroon zichtbaar en leert de cliënt de eigen patroon te herkennen en stress gemakkelijker te hanteren.
Op maat gemaakte gepersonaliseerde stresspatroon-herkenninsapplicaties bestaan nog niet. Uniek is verder ook nog dat de STAPP-apps wetenschappelijk onderzocht worden en tot stand komen door middel van cliëntparticipatie.
STAPP@Work
In september 2022 komt STAPP@Work uit. Deze app helpt medewerkers in de zorg met het herkennen, erkennen en verminderen van hun stress thuis en op het werk! Ook deze app is tot stand gekomen met de hulp van onze eigen medewerkers en wordt momenteel wetenschappelijk gevalideerd!
Meer informatie
Voor meer informatie over SAM: sam@ggzcentraal.nl, www.stressautismmate.nl Voor STAPP@Work: stapp@ggzcentraal.nl.
