Psychofarmaca, medicijnen voor de geest, zijn een zegen. Psychofarmaca kunnen psychische klachten snel helpen verlichten en zijn soms levensreddend. Maar psychofarmaca zijn ook een vloek. Ze lossen geen problemen op, hebben veel bijwerkingen en kunnen op termijn schadelijk zijn. Soms zelfs heel schadelijk. Psychofarmaca kunnen het beste zo min mogelijk en zo kort mogelijk ingezet worden, maar wel zo veel en zo lang als nodig is. Gek genoeg is er nog maar weinig bekend over hoe iemand verantwoord kan afbouwen. Ook blijkt uit recent onderzoek van MIND dat cliënten zich onvoldoende gehoord voelen in hun wens af te bouwen en er behoefte is aan meer informatie (Koomen et al, 2022).
Het probleem: te veel en te lang Antidepressiva, antipsychotica, slaap- en kalmeringsmiddelen (de befaamde ‘pammetjes’), ADHD-medicatie, jaarlijks worden er in Nederland aan 3,1 miljoen mensen psychofarmaca voorgeschreven. Dat aantal is inclusief opiaten. Het gebruik van psychofarmaca is de afgelopen jaren steeds verder toegenomen, terwijl het aantal personen met een psychische aandoening gelijk is gebleven. Dit is een zorgelijke tendens, gezien de impact op onze gezondheid.
Afbouwen van psychofarmaca gebeurt op dit moment nog veel te weinig. Het is onduidelijk hoe dat komt. Deels komt dit mogelijk omdat er te weinig kennis is over hoe afbouwen verantwoord kan, deels komt dit uit angst voor een terugval en mogelijk ook deels door problemen in de organisatie van zorg (onvoldoende tijd, personeelskrapte en te weinig continuïteit van behandelaren). Uit onderzoek van MIND blijkt dat maar 12% van de behandelaren het initiatief tot afbouwen neemt. De behandelaar wacht tot de cliënt erover begint, de cliënt wacht op initiatief van de behandelaar (Lucassen, 2019). De uitkomst is dat veel mensen te veel en te lang psychofarmaca blijven slikken wat schadelijk is voor de gezondheid.