Het gebruik van ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap is een onderwerp van zorg vanwege mogelijke risico’s voor de veiligheid van de foetus. Verschillende onderzoeken hebben de potentiële risico’s van prenatale blootstelling aan ADHD-medicatie onderzocht. Onderzoek geeft aan dat veel grootschalige studies naar de reproductieve veiligheid van stimulerende medicijnen geen verhoogde risico’s laten zien op nadelige uitkomsten zoals aangeboren misvormingen, perinatale sterfte en obstetrische complicaties. Recentere studies hebben echter een mogelijke associatie gesuggereerd tussen het gebruik van methylfenidaat en hartafwijkingen.

Gebrek aan voldoende bewijs

De veiligheid van het gebruik van ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap is nog een relatief nieuw onderzoeksgebied. In de VS is tot op heden geen definitieve consensus bereikt over de veiligheid van voorgeschreven stimulerende medicijnen voor gebruik tijdens de zwangerschap vanwege het gebrek aan doorslaggevend bewijs over hun effecten op de foetus (Marraccini et al., 2017). Dit benadrukt de noodzaak van meer robuust bewijs om klinische besluitvorming te sturen met betrekking tot het gebruik van ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap.

Op basis van gebrek aan voldoende bewijs zijn over het algemeen alle soorten ADHD-medicatie gecontra-indiceerd tijdens de zwangerschap (Haervig et al., 2014). Niet-farmacologische behandelmogelijkheden, zoals cognitieve gedragstherapie, verminderde werkbelasting, stressverminderende strategieën, en coaching- en ondersteuningsgroepen, kunnen worden overwogen voor vrouwen die willen stoppen met ADHD-medicatie gedurende de zwangerschap. De beslissing om de behandeling van ADHD met of zonder ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap voort te zetten moet worden genomen na zorgvuldige overweging van individuele omstandigheden en in overleg met zorgprofessionals.

Wat zegt de literatuur

Een systematische review en meta-analyse, inclusief acht cohortstudies, heeft nadelige maternale of neonatale uitkomsten geassocieerd met blootstelling aan ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap (Jiang et al., 2018). De genoemde review biedt een uitgebreid overzicht van mogelijke risico’s en uitkomsten die gepaard gaan met het gebruik van ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap. Enkele van de bevindingen uit de systematische review en meta-analyse zijn:

1. ADHD-medicatie tijdens zwangerschap kan gepaard gaan met verhoogde risico’s en diverse uitkomsten voor zowel moeder als kind.
2. Maternale blootstelling aan ADHD-medicatie kan gepaard gaan met een verhoogd risico op vroeggeboorte, laag geboortegewicht en pre-eclampsie.
3. Neonatale blootstelling aan ADHD-medicatie kan verband houden met lager geboortegewicht, prematuriteit en mogelijke ontwenningsverschijnselen.

Een studie uit 2015 vond een tweevoudig verhoogd risico op spontane abortus bij vrouwen die ADHD-medicatie gebruikten tijdens de zwangerschap in vergelijking met niet-blootgestelde zwangerschappen (Bro et al., 2015). Dit suggereert een mogelijke associatie tussen het gebruik van ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap en nadelige zwangerschapsuitkomsten.

Een cohortstudie onderzocht de associatie tussen het gebruik van methylfenidaat en amfetamine tijdens de zwangerschap en het risico op aangeboren afwijkingen. De studie omvatte data van de International Pregnancy Safety Study Consortium. Uitkomsten toonden aan dat het gebruik van deze medicatie tijdens de zwangerschap mogelijk verband houdt met een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen (Huybrechts et al., 2018).

Een Deense registergebaseerde studie onderzocht de associaties tussen het gebruik van ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap en ernstige afwijkingen op basis van prenatale en postnatale diagnoses. Resultaten toonden aan dat het gebruik van ADHD-medicatie geassocieerd was met een verhoogd risico op bepaalde aangeboren afwijkingen, met name bij blootstelling aan methylfenidaat (Kolding et al., 2021).

Conclusie

Onderzoek geeft aan dat veel grootschalige studies naar de reproductieve veiligheid van stimulerende medicijnen geen verhoogde risico’s laten zien op nadelige uitkomsten zoals aangeboren misvormingen, perinatale sterfte en obstetrische complicaties. Recentere studies hebben echter een mogelijke associatie gesuggereerd tussen het gebruik van methylfenidaat en hartafwijkingen. Het bewijs geeft een complex beeld, waarbij sommige studies geen significante risico’s laten zien, terwijl andere mogelijke zorgen aangeven, met name met betrekking tot cardiovasculaire en neonatale uitkomsten. Het gebruik van stimulerende medicatie voor ADHD tijdens de zwangerschap houdt in dat mogelijke risico’s en voordelen worden afgewogen, dat niet-farmacologische behandelopties worden overwogen, en dat professionele medische begeleiding wordt gezocht én geboden om goed geïnformeerde beslissingen te kunnen nemen.

Referenties

Bro, S. P., Saiz, L. C., Marote, M. J., & Salvador, A. M. (2015). Risk of spontaneous abortion among women exposed to attention-deficit/hyperactivity disorder medication during pregnancy. Journal of Attention Disorders, 19(4), 297-302.

Haervig, K., Mortensen, L. H., Hansen, A. V., Strandberg-Larsen, K., Ersbøll, A. S., & Sørensen, H. T. (2014). Use of ADHD medication during pregnancy from 1999 to 2010: a Danish register-based study. Pharmacoepidemiology and Drug Safety, 23(5), 526-531.

Huybrechts, K. F., Bröms, G., Christensen, L. B., Einarsdóttir, K., Engeland, A., Furu, K., Gissler, M., Hernandez-Diaz, S., Karlsson, P., Karlstad, Ø., Kieler, H., Lahesmaa-Korpinen, A. M., Mogun, H., Nørgaard, M., Reutfors, J., Sørensen, H. T., Zoega, H., & Bateman, B. T. (2018). Association Between Methylphenidate and Amphetamine Use in Pregnancy and Risk of Congenital Malformations: A Cohort Study From the International Pregnancy Safety Study Consortium. JAMA psychiatry , 75 (2), 167–175. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2017.3644

Jiang, H. Y., Xu, L. L., Shao, L., Xia, R. M., Yu, Z. H., Ling, Z. X., … & Ruan, B. (2018). Maternal and neonatal outcomes after exposure to ADHD medication during pregnancy: a systematic review and meta-analysis. Journal of Psychiatric Research, 103, 244-251.

Kolding, L., Ehrenstein, V., Pedersen, L., Sandager, P., Petersen, O. B., Uldbjerg, N., & Pedersen, L. H. (2021). Associations Between ADHD Medication Use in Pregnancy and Severe Malformations Based on Prenatal and Postnatal Diagnoses: A Danish Registry-Based Study. The Journal of clinical psychiatry , 82 (1), 20m13458. https://doi.org/10.4088/JCP.20m13458

Marraccini, M. E., Gadow, K. D., & Rancourt, D. (2017). Association between attention-deficit/hyperactivity disorder symptoms and dietary habits in preschool-age children. Journal of Developmental and Behavioral Pediatrics, 38(3), 211-220.

Thompson, J. M., Waldie, K. E., Wall, C. R., Murphy, R., Mitchell, E. A., & the ABC Study Group. (2014). Associations between acetaminophen use during pregnancy and ADHD symptoms measured at ages 7 and 11 years. PLoS ONE, 9(9), e108210.

Ystrom, E., Gustavson, K., Brandlistuen, R. E., Knudsen, G. P., Magnus, P., Susser, E., … & Nordeng, H. (2017). Prenatal exposure to acetaminophen and risk of ADHD. Pediatrics, 140(5), e20163840.