Wat betekenen drugsmisbruik en verslaving en hoe beïnvloeden deze aandoeningen het brein en gedrag?
Verder lezen? De inhoud van dit artikel is alleen zichtbaar voor PREMIUM abonnees.
Een artikel van het National Institute on Drug Abuse legt mooi het verschil uit tussen drugsmisbruik en verslaving. Drugsmisbruik verwijst naar het ongepast gebruik van drugs, terwijl verslaving een chronische aandoening is die wordt gekenmerkt door de dwangmatige behoefte om drugs te gebruiken ondanks de negatieve gevolgen. Ook wordt in het artikel uitgelegd hoe drugs het brein beïnvloeden en hoe dit kan leiden tot verslaving. Drugs activeren het beloningscentrum van de hersenen en verhogen de niveaus van dopamine, wat leidt tot gevoelens van plezier en euforie. Dit kan leiden tot het herhaaldelijk gebruik van drugs om dezelfde gevoelens te ervaren en uiteindelijk tot verslaving. Het artikel bespreekt verder de factoren die kunnen bijdragen aan verslaving, zoals genetica, omgevingsfactoren en persoonlijke ervaringen. Het benadrukt ook dat verslaving een chronische aandoening is die kan worden behandeld, maar dat er geen enkele behandeling is die voor iedereen werkt.
Risicofactoren en beschermende factoren
Net als bij andere ziekten en aandoeningen verschilt de kans op het ontwikkelen van een verslaving van persoon tot persoon, en geen enkele factor bepaalt of iemand verslaafd raakt aan drugs. Over het algemeen geldt: hoe meer risicofactoren een persoon heeft, hoe groter de kans dat drugsgebruik leidt tot drugsgebruik en -verslaving. Beschermende factoren verminderen daarentegen het risico van een persoon. Risico- en beschermende factoren kunnen van ecologische of biologische aard zijn.
Risicofactoren
- Genetica: sommige mensen kunnen genetische aanleg hebben voor verslaving, wat betekent dat ze mogelijk een groter risico lopen op verslaving als ze drugs gebruiken.
- Omgevingsfactoren: omgevingsfactoren zoals stress, trauma, armoede en peer pressure kunnen het risico op verslaving verhogen.
- Vroege blootstelling: vroege blootstelling aan drugs en alcohol kan het risico op verslaving later in het leven verhogen.
- Psychische aandoeningen: bepaalde psychische aandoeningen, zoals depressie, angst en ADHD, kunnen het risico op verslaving verhogen.
- Sociale factoren: het ontbreken van steun van familie en vrienden, gebrek aan betrokkenheid bij school of werk en sociale isolatie kunnen bijdragen aan het risico op verslaving.
Beschermende factoren
- Sterke sociale steun: het hebben van familie en vrienden die betrokken zijn bij het leven van een persoon en die steun bieden kan beschermend werken tegen verslaving.
- Positieve coping-mechanismen: het ontwikkelen van gezonde manieren om stress te verminderen en met uitdagingen om te gaan, zoals sporten, meditatie of creatieve activiteiten, kan beschermend werken tegen verslaving.
- Mentale weerbaarheid: het hebben van mentale weerbaarheid en een positieve kijk op het leven kan beschermend werken tegen verslaving.
- Gezonde levensstijl: een gezonde levensstijl, met goede voeding, voldoende slaap en regelmatige lichaamsbeweging kan beschermend werken tegen verslaving.
- Educatie en voorlichting: educatie en voorlichting over de risico’s en gevolgen van drugsgebruik kunnen beschermend werken tegen verslaving.
Het is goed om te benadrukken dat deze factoren niet altijd absoluut zijn en dat verslaving zich op verschillende manieren kan ontwikkelen. Verslaving is een complexe aandoening en er is geen enkele oorzaak die het risico op verslaving volledig kan verklaren.
Hoe verstoren drugs het brein?
Drugs verstoren het normale functioneren van neuronen in de hersenen. Drugs hebben invloed op de manier waarop neuronen signalen verzenden, ontvangen en verwerken via neurotransmitters. Sommige drugs, zoals marihuana en heroïne, kunnen neuronen activeren omdat hun chemische structuur lijkt op die van een natuurlijke neurotransmitter in het lichaam. Hierdoor kunnen de drugs zich hechten aan en neuronen activeren. Hoewel deze drugs de eigen chemicaliën van de hersenen nabootsen, activeren ze neuronen niet op dezelfde manier als een natuurlijke neurotransmitter, waardoor abnormale berichten door het netwerk worden gestuurd.
Andere drugs, zoals amfetamine of cocaïne, kunnen ervoor zorgen dat de neuronen abnormaal grote hoeveelheden natuurlijke neurotransmitters vrijgeven of het normale hergebruik van deze hersenchemicaliën voorkomen door transporteurs te verstoren. Dit versterkt of verstoort ook de normale communicatie tussen neuronen.
Welke delen van de hersenen worden beïnvloed door drugsgebruik?
Drugs beïnvloeden verschillende delen van de hersenen, waaronder de hersenstam, de cerebrale cortex en het limbisch systeem. De hersenstam reguleert basisfuncties zoals hartslag en ademhaling. Drugs kunnen deze functies vertragen of zelfs stoppen, wat kan leiden tot een overdosis. Het limbisch systeem is betrokken bij het ervaren van plezier en het reguleren van emoties. Bij drugsgebruik wordt dit systeem overweldigd en kan het leiden tot verslaving. De cerebrale cortex is betrokken bij hogere denkprocessen, zoals besluitvorming en zelfbeheersing. Drugsgebruik kan dit gebied beïnvloeden en leiden tot impulsief gedrag en verminderde controle over drugsgebruik.
Hoe versterkt dopamine drugsgebruik?
Dopamine is een neurotransmitter die betrokken is bij het ervaren van plezier en het belonen van gedrag. Wanneer iemand iets doet dat plezierig is, zoals eten of seks hebben, komt er dopamine vrij in de hersenen, wat een gevoel van beloning en motivatie geeft om dat gedrag te herhalen. Drugsgebruik kan ook leiden tot een verhoogde afgifte van dopamine, wat het plezierige gevoel van het gebruik versterkt en de motivatie om opnieuw te gebruiken vergroot. Na verloop van tijd kan het gebruik van drugs de natuurlijke beloningsmechanismen van de hersenen veranderen, waardoor het moeilijker wordt om plezier te beleven aan andere dingen dan drugs. Dit kan leiden tot de verslaving die vaak wordt geassocieerd met drugsgebruik.
Informatie over drugsmisbruik en verslaving
Er zijn verschillende betrouwbare bronnen waar zowel professionals als patiënten informatie kunnen vinden over drugsmisbruik en verslaving. Hier zijn enkele voorbeelden:
- Het National Institute on Drug Abuse (NIDA): Het NIDA is een Amerikaanse overheidsinstelling die zich richt op het onderzoek naar drugsmisbruik en verslaving. Hun website bevat uitgebreide informatie over de effecten van drugs op het brein en lichaam, risicofactoren voor verslaving en behandelingsmogelijkheden.
- Trimbos-instituut: Het Trimbos-instituut is een Nederlands kennisinstituut dat zich richt op geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke zorg. Hun website bevat informatie over verschillende soorten drugs en hun effecten, evenals informatie over preventie en behandeling van verslaving.
- Jellinek: Jellinek is een Nederlandse instelling voor verslavingszorg. Hun website biedt informatie over de verschillende soorten verslavingen en behandelmogelijkheden, evenals informatie over preventie en vroege interventie.
- Verslavingskunde Nederland: Verslavingskunde Nederland is een samenwerkingsverband van verslavingszorginstellingen in Nederland. Hun website bevat informatie over de verschillende soorten verslavingen en behandelingsmogelijkheden, evenals informatie over preventie en vroege interventie.
- Overheid: De website van de Nederlandse overheid bevat informatie over drugs en de wet, evenals informatie over drugspreventie en -behandeling.
