Eetstoornissen zijn moeilijk te behandelen en vereisen meestal een combinatie van gedrags-, voedings- en medicamenteuze interventies. Non-respons en terugval komen vaak voor. Helaas zijn er maar weinig medicijnen die effectief zijn. Een overzicht.
De drie primaire eetstoornissen zijn anorexia nervosa, eetbuistoornis (binge eating) en boulimia nervosa (BN). Een aantal medicijnklassen bieden hoop voor het verbeteren of herstel van eetstoornissen. Het gaat dan om middelen uit de medicijnklassen van anticonvulsiva, antidepressiva, antipsychotica en stimulantia.
| Eetstoornis | Medicijnen |
| Boulimia nervosa Antidepressiva worden soms met succes gebruikt voor boulimia nervosa. Hierbij wordt de voorkeur gegeven aan selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) boven antidepressiva van de eerste generatie vanwege hun betere veiligheidsprofiel. Onderzoek ondersteunt het gebruik van verschillende SSRI’s, maar suggereert dat een hoge dosis fluoxetine het meest effectief is. | topimaraat, fluoxetine |
| Binge eating (eetbuistoornis) Het gebruik van citalopram, escitalopram, fluvoxamine en fluoxetine voor binge eating (eetbuistoornis) is vergelijkbaar met het gebruik van fluoxetine voor boulimia nervosa. Antidepressiva hebben daarentegen geen effect op het gewicht bij mensen met binge eating. Stimulerende middelen zoals lisdexamfetamine kunnen de eetlust onderdrukken. Eetbuien nemen significant meer af bij doses van 50 en 70 mg dan bij placebo. Lichaamsgewicht, algemeen welzijn en obsessief-compulsieve symptomen verbeteren ook. Ook kan lisdexamfetamine een terugval beter voorkomen dan placebo. Er is verder beperkt onderzoek beschikbaar voor het gebruik van andere stimulerende middelen in binge eating sidorder (eetbuistoornis). | zonisamide, citalopram, escitalopram, fluvoxamine, fluoxetine |
| Anorexia nervosa Uit meerdere gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken (RCT’s) zijn geen antidepressiva naar voren gekomen die effectief zijn. Zowel antidepressiva van de eerste of tweede generatie verbeteren de eet- en gewichtsresultaten niet. Daarbij zou bupropion zelfs gecontra-indiceerd zijn bij eetstoornissen vanwege een verhoogd risico op toevallen. Olanzapine, een atypisch antipsychoticum, heeft een zeer bescheiden effect op gewichtsherstel. | olanzapine |
Conclusie
Hoewel veel medicijnen zijn onderzocht als behandeling voor eetstoornissen, zijn er maar weinig effectief gebleken. Anorexia nervosa blijft het lastigst (medicamenteus) te behandelen.
Verder lezen? De inhoud van dit artikel is alleen zichtbaar voor PREMIUM abonnees.
Jij bent niet ingelogd of hebt (nog) geen (actief) PREMIUM abonnement en dus kun je dit artikel niet lezen. Voor een PREMIUM abonnement betaal je slechts €30,- per jaar (€25,- voor studenten).
Aanvullende informatie voor zorgprofessionals
In de zorgstandaard Eetstoornissen vind je wat de beste behandelopties zijn voor mensen met een eetstoornis: anorexia nervosa, boulimia nervosa, de eetbuistoornis of de vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis . De zorgstandaard is vastgesteld in 2017.
Referenties
- American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th ed. American Psychiatric Association; 2013.
- van Hoeken D, Hoek HW. Review of the burden of eating disorders: mortality, disability, costs, quality of life, and family burden. Curr Opin Psychiatry. 2020;33(6):521-527. doi:10.1097/YCO.0000000000000641
- Streatfeild J, Hickson J, Austin SB, et al. Social and economic cost of eating disorders in the United States: evidence to inform policy action. Int J Eat Disord. 2021;54(5):851-868. doi:10.1002/eat.23486
- American Psychiatric Association. Treatment of patients with eating disorders, third edition. Am J Psychiatr. 2006;163(suppl 7):4-54.
- Khalsa SS, Portnoff LC, McCurdy-McKinnon D, Feusner JD. What happens after treatment? A systematic review of relapse, remission, and recovery in anorexia nervosa. J Eat Disord. 2017;5:20. doi:10.1186/s40337-017-0145-3
- Fichter MM, Quadflieg N. Mortality in eating disorders – results of a large prospective clinical longitudinal study. Int J Eat Disord. 2016;49(4):391-401. doi:10.1002/eat.22501
- Muratore AF, Attia E. Current therapeutic approaches to anorexia nervosa: state of the art. Clin Ther. 2021;43(1):85-94. doi:10.1016/j.clinthera.2020.11.006
- Westmoreland P, Krantz MJ, Mehler PS. Medical complications of anorexia nervosa and bulimia. Am J Med. 2016;129(1):30-37. doi:10.1016/j.amjmed.2015.06.031
- Gibson D, Workman C, Mehler PS. Medical complications of anorexia nervosa and bulimia nervosa. Psychiatr Clin North Am. 2019;42(2):263-274. doi:10.1016/j.psc.2019.01.009
- Mitchell JE. Medical comorbidity and medical complications associated with binge-eating disorder. Int J Eat Disord. 2016;49(3):319-323. doi:10.1002/eat.22452
- Wassenaar E, Friedman J, Mehler PS. Medical complications of binge eating disorder. Psychiatr Clin North Am. 2019;42(2):275-286. doi:10.1016/j.psc.2019.01.010
- Nickel C, Tritt K, Muehlbacher M, et al. Topiramate treatment in bulimia nervosa patients: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Int J Eat Disord. 2005;38(4):295-300. doi:10.1002/eat.20202
- McElroy SL. Pharmacologic treatments for binge-eating disorder. J Clin Psychiatry. 2017;78(suppl 1):14-19. doi:10.4088/JCP.sh16003su1c.03
- McElroy SL, Kotwal R, Guerdjikova AI, et al. Zonisamide in the treatment of binge eating disorder with obesity: a randomized controlled trial. J Clin Psychiatry. 2006;67(12):1897-1906. doi:10.4088/jcp.v67n1209
- McElroy SL, Kotwal R, Hudson JI, Nelson EB, Keck PE. Zonisamide in the treatment of binge-eating disorder: an open-label, prospective trial. J Clin Psychiatry. 2004;65(1):50-56. doi:10.4088/jcp.v65n0108
- Ricca V, Castellini G, Lo Sauro C, Rotella CM, Faravelli C. Zonisamide combined with cognitive behavioral therapy in binge eating disorder: a one-year follow-up study. Psychiatry (Edgmont). 2009;6(11):23-28.
- Marvanova M, Gramith K. Role of antidepressants in the treatment of adults with anorexia nervosa. Ment Health Clin. 2018;8(3):127-137. doi:10.9740/mhc.2018.05.127
- Himmerich H, Kan C, Au K, Treasure J. Pharmacological treatment of eating disorders, comorbid mental health problems, malnutrition and physical health consequences. Pharmacol Ther. 2021;217:107667. doi:10.1016/j.pharmthera.2020.107667
- Fluoxetine Bulimia Nervosa Collaborative Study Group.Fluoxetine in the treatment of bulimia nervosa. A multicenter, placebo-controlled, double-blind trial. Arch Gen Psychiatry. 1992;49(2):139-147.
- Goldstein DJ, Wilson MG, Thompson VL, Potvin JH, Rampey AH Jr; Fluoxetine Bulimia Nervosa Research Group. Long-term fluoxetine treatment of bulimia nervosa. Br J Psychiatry. 1995;166(5):660-666. doi:10.1192/bjp.166.5.660
- Romano SJ, Halmi KA, Sarkar NP, Koke SC, Lee JS. A placebo-controlled study of fluoxetine in continued treatment of bulimia nervosa after successful acute fluoxetine treatment. Am J Psychiatry. 2002;159(1):96-102. doi:10.1176/appi.ajp.159.1.96
- Pope HG Jr, Hudson JI. Antidepressant drug therapy for bulimia: current status. J Clin Psychiatry. 1986;47(7):339-345.
- Kotler LA, Devlin MJ, Davies M, Walsh BT. An open trial of fluoxetine for adolescents with bulimia nervosa. J Child Adolesc Psychopharmacol. 2003;13(3):329-335. doi:10.1089/104454603322572660
- Bello NT, Yeomans BL. Safety of pharmacotherapy options for bulimia nervosa and binge eating disorder. Expert Opin Drug Saf. 2018;17(1):17-23. doi:10.1080/14740338.2018.1395854
- Stefano SC, Bacaltchuk J, Blay SL, Appolinário JC. Antidepressants in short-term treatment of binge eating disorder: systematic review and meta-analysis. Eat Behav. 2008;9(2):129-136. doi:10.1016/j.eatbeh.2007.03.006
- Bissada H, Tasca GA, Barber AM, Bradwejn J. Olanzapine in the treatment of low body weight and obsessive thinking in women with anorexia nervosa: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Am J Psychiatry. 2008;165(10):1281-1288. doi:10.1176/appi.ajp.2008.07121900
- Dold M, Aigner M, Klabunde M, Treasure J, Kasper S. Second-generation antipsychotic drugs in anorexia nervosa: a meta-analysis of randomized controlled trials. Psychother Psychosom. 2015;84(2):110-116. doi:10.1159/000369978
- Attia E, Kaplan AS, Walsh BT, Gershkovich M, Yilmaz Z, Musante D, et al. Olanzapine versus placebo for out-patients with anorexia nervosa. Psychol Med. 2011;41(10):2177-2182. doi:10.1017/S0033291711000390
- Attia E, Steinglass JE, Walsh BT, Wang Y, Wu P, Schreyer C, et al. Olanzapine versus placebo in adult outpatients with anorexia nervosa: a randomized clinical trial. Am J Psychiatry. 2019;176(6):449-456. doi:10.1176/appi.ajp.2018.18101125
- McElroy SL, Mitchell JE, Wilfley D, Gasior M, Ferreira-Cornwell MC, McKay M, et al. Lisdexamfetamine dimesylate effects on binge eating behaviour and obsessive-compulsive and impulsive features in adults with binge eating disorder. Eur Eat Disord Rev. 2016;24(3):223-231. doi:10.1002/erv.2418
- Hudson JI, McElroy SL, Ferreira-Cornwell MC, Radewonuk J, Gasior M. Efficacy of lisdexamfetamine in adults with moderate to severe binge-eating disorder: a randomized clinical trial. JAMA Psychiat. 2017;74(9):903-910. doi:10.1001/jamapsychiatry.2017.1889
