Moeten antipsychotica worden voorgeschreven aan patiënten met een niet-psychotische depressie?

Steeds meer antipsychotica worden (in de VS) goedgekeurd voor gebruik als aanvulling op de behandeling van niet-psychotische depressie. In een hoofdartikel in Journal of Clinical Psychopharmacology wordt nu gepleit voor meer longitudinale onderzoeken om de potentiële risico’s versus voordelen van deze praktijk beter te begrijpen. In het artikel en bijbehorende podcast wordt verwezen naar eerdere vergelijkbare behandelingen in de geschiedenis van de psychofarmacologie, maar de auteur pleit er ook voor dat – totdat mogelijk ernstige bijwerkingen kunnen worden uitgesloten – het voorschrijven van antipsychotica aan niet-psychotische patiënten moet worden beperkt tot degenen die resistent zijn tegen alle andere behandelingen.

De huidige goedgekeurde antipsychotica in de VS zijn op dit moment aripiprazol, quetiapine en brexpiprazol voor gebruik als aanvulling op de behandeling van niet-psychotische depressie en olanzapine met fluoxetine voor therapie-resistente depressie. In ons land is de richtlijn meer om een psychotische depressie met alleen antidepressiva te behandelen (1e voorkeur een tricyclisch antidepressivum) en bij onvoldoende resultaat na 4 weken een antipsychoticum toe te voegen.

Psychotische depressie

Psychotische depressie is een ernstige depressie met psychotische kenmerken (d.w.z. wanen en/of hallucinaties). Er bestaat nog altijd onzekerheid over de meest effectieve medicamenteuze behandeling voor psychotische depressie: alleen een antidepressivum, alleen een antipsychoticum of de combinatie van een antidepressivum plus een antipsychoticum.

In een recente update van een Cochrane review die voor het eerst is gepubliceerd in 2005 en voor het laatst was bijgewerkt in 2015 is de werkzaamheid vergeleken van de verschillende vormen van medicamenteuze behandeling die zijn gebruikt om psychotische depressie te behandelen. Hiervoor zijn alle gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken (RCT’s) geanalyseerd. Twaalf RCT’s voldeden aan de inclusiecriteria. Bij de onderzoeken waren in totaal 929 deelnemers betrokken.

Uit deze onderzoeken is bewijs gevonden dat de combinatie van een antidepressivum en een antipsychoticum een ​​effectievere behandeling biedt voor psychotische depressie dan beide behandelingen alleen. De conclusie is echter beperkt omdat de informatie afkomstig was van slechts een klein aantal RCT’s, waaronder een klein aantal deelnemers. Bovendien varieerden de doelgroepen tussen RCT’s, en de onderzoeken verschilden qua opzet, waardoor de bevindingen niet voldoende gegeneraliseerd kunnen worden.